________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र.श्रु. अ. ५ उ. १ नारकीयवेदनानिरूपणम् ३५७
अन्वयार्थः- (जहिं) यत्र नरके (कूरकम्मा) क्रूरकर्माणः परमाधार्मिका (चत्तारि अगणीओ समारभित्ता) चतसृषु दिशासु चतुरोऽग्नीन् समारभ्य प्रज्वाल्य (बालं) बालमज्ञानिनारकजीवम् (अभितर्विति) अभितापयंति-ज्यालयन्ति (ते) ते नारकाः (जीवंतुवजोइपत्ता मच्छा व) जीवन्त उपज्योतिः अग्निसमीपं माता मत्स्या इच (अभितप्पमाणा) अभितप्यमानाः तापं सहमानाः (तत्थ चिटुंत) तत्रैव तिष्ठन्तीति ॥१३॥ ____टीका-'जहिं यस्मिन् नरकावासे 'कूरकम्मा' क्रूरकर्माणः परमाधार्मिकाः 'चत्तारि' चतसृषु दिशामु-पूर्वपश्चिमोत्तरदक्षिणरूपासु चतुरः 'अगणीओ' अग्नीन् 'समारभित्ता' समारभ्य-प्रज्वाल्य 'बालं' बालं-दुष्कृतकारिणम्-महारंभमहापरिग्रहादिकारिणं पञ्चेन्द्रियघातकं मांसभक्षकं च 'अभितविति' अमितापयन्तिप्राप्ताः' अग्नि के पास प्राप्त जीती हुई मछली के समान 'अभितप्पमाणा-अभितप्यमानाः' ताप से तप्त होते हुए 'तत्थ चिटुंन-तत्र तिष्ठन्ति' वहां उसी नरक स्थान में रहते हैं ॥१३॥ ___ अन्वयार्थ-नरक में क्रूर कर्मा परमाधार्मिक चारों दिशाओं में चार अग्नियाँ जलाकर उस बाल जीव (नारक) को जलाते हैं । अग्नि के सम्पर्क से वे जीवित रहते हुए उसी प्रकार उस ताप को सहन करते रहते हैं जैसे जीवित मछली ॥१३॥
टीकार्थ--जिस नरकावास में क्रूरकर्म करने वाले परमाधार्मिक देवता पूर्व पश्चिम उत्तर और दक्षिण रूप चारों दिशाओं में चार अग्नियाँ जलाते हैं और उस महारंभ महापरिग्रह पंचेन्द्रिय घात मांस भक्षण आदि महादुष्कृत करने वाले अज्ञानी नारक को तपाते हैं। वे eqती भाजी- म. 'अभितप्पमाणा-अभितप्यमानाः' ताथी तपता ३४॥ 'तत्थ चिटुंत-तत्र तिष्ठन्ति' या मे न२४२थानमा २ छ. ॥१३॥
સુત્રાર્થ-નરકમાં ર પરમાધાર્મિક દે ચારે દિશાઓમાં ચાર અગ્નિ પ્રગટાવીને તેમાં તે બાલ જીવોને (અજ્ઞાન અને-નારકોને બાળે છે, અગ્નિમાં બળવા છતાં તેઓ મૃત્યુ પામતા નથી, પણ જીવિત રહીને જીવતી માછલીની જેમ તરફડતાં તરફડતાં તે તાપને સહન કરે છે. ૧૩
ટીકાર્ય–તે નરકાવાસમાં ક્રૂર કર્મ કરનારા પરમાધામિક દેવતાઓ પૂર્વ, પશ્ચિમ, ઉત્તર અને દક્ષિણ રૂપ ચારે દિશાઓમાં ચાર અગ્નિ પ્રજવલિત કરે છે, અને મહારંભ, મહાપરિગ્રહ, પંચેન્દ્રિયઘાત, માંસભક્ષણ આદિ મહાદુષ્કૃત્ય કરનારા અજ્ઞાની નારકેને તેમાં બાળે છે. તે નારકે ત્યાં
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
