________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ४ उ. १ स्त्रीपरीषहनिरूपणम्
२२९
सम्यग्व्रजितः तत्र अपाय संभवात् एकाकी त्र्यादिसंकुलितगृहस्थ गृहं गत्वा धर्म नोपदिशेत् । यदि कदाचिदुपदिशेत्तदा तद्गृहमगल्वैव उपाश्रये एव पुरुषसाक्षिकं वैराग्यप्रधानकं धर्ममुपदिशेत् इति ॥११॥
विषमोsयर्थः - अन्वयव्यतिरेकाभ्यां पुनः प्रतिपादितो बोधाय सुलभो भवतीति- अभिप्रायवान् सूत्रकार आह- 'जे एयं उंछं' इत्यादि । मूलम् - जे एयं उँछं अणुगिद्धा अन्नयरा से हुंति कुसीलाणं । सुतं सिवि से भिक्खू 'नो विहरे सह णमित्थी ॥ १२॥ छाया --य एतदुच्छमनुगृद्धा अन्यतरे ते भवन्ति कुशीलानाम् । सुतपस्विकोऽपि समिक्षुः न विहरेत् सार्धं खलु स्त्रीभिः ॥ १२॥
नहीं करना चाहिए | कदाचित् उपदेश दें तो उसके घर न जाकर ही अन्य पुरुष की विद्यमानता में उपाश्रय में ही वैराग्य प्रधान धर्म का उपदेश करे || ११||
कोई विषय दुर्गम हो तो भी अन्वय और व्यतिरेक के द्वारा अर्थात् विधि रूप से और निषेध रूप से प्रतिपादन करने से सुगम हो जाता है । इस अभिप्राय से सूत्रकार कहते हैं- 'जे एवं उछं' इत्यादि ।
शब्दार्थ - - 'जे - ये' जो पुरुष एयं एतत्' इसी स्त्री संसर्गरूपी 'उ'छंउच्छम् ' त्याज्य -- नोंदनीय कर्म में 'अणुगिद्धा - अनुगृद्धाः' आसक्त है 'से'ते' वे पुरुष 'कुसीलाणं- कुशीलानाम्' पार्श्वस्थादिकों में से 'अनयरा-अन्यतरे' कोई एक हैं अतः 'से- सः' वह साधु 'सुतवस्सिए वि-सुतप
એકાન્તમાં ઉપદેશ આપવા જોઈ એ નહી. તેણે ઉપાશ્રયમાં અન્ય પુરુષાની સમક્ષ જ સિઆને વૈરાગ્યપ્રધાન ધમના ઉપદેશ આપવા જોઈએ ॥૧૧॥
કૈાઇ વિષયનુ પ્રતિપાદન કરવાનુ` કા` દુષ્કર હાય, તે અન્વય અને વ્યતિક દ્વારા એટલે કે વિધિ રૂપે અને નિષેધ રૂપે તેનુ પ્રતિપાદન કરવાથી તે વિષય સુગમ થઈ જાય છે. તેથી જ સૂત્રકાર હવે આ પદ્ધતિના આશ્રય धने - 'जे एयं उछं' इत्याहि-
शब्दार्थ' - 'जे - ये' के पु३ष 'एयं - एतत्' मा स्त्री संसर्गइयी 'उछंउच्छम्' नीन्डनीय अर्मभां 'अणुगिद्धा - अणुगृद्धाः ' आसक्त छे, 'से-ते' य्थे ५३षो 'कुसीला - कुशलानाम्' पार्श्वस्थ विगेरेमांथी 'अन्नयरा - अन्यतराः' अर्थ ये छे. तेथी 'से- सः' ते साधु 'सुतवस्सिए वि-सुतस्विकोऽपपि' उत्तम तपस्वी
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
