________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ.३ उ.४ मार्गस्खलित साधुमुद्दिश्योपदेशः १४९ सम्यग्ज्ञानचारित्रवतामेव वल्कलचीरमभृतीनामिव सिद्धिगमनमभूत् न पुनः कदाचिदपि सर्वविरतिपरिणामभावकारणभावमन्तरेण शीतोदकबीजाद्युपभोगेन जीवोपमर्दसावधकर्मणेति ॥५॥
प्रकृतविषये मतान्तरमपि दर्शयति खण्डनाय-'इहमेगे' इत्यादि । मूलम्-इहमेगे उ भासंति सायं सायेण विलइ।
जे तत्थ आरियं मंग्गं परमं च समाहिए ॥६॥ छाया-इह एके तु भाषन्ते सातं सातेन विद्यते ।
ये तत्र आर्य मार्गन्तु परमं च समाधिकम् ॥६॥ ज्ञान दर्शन और चारित्र की प्राप्ति हुई। तभी वे वल्कल चीरी आदि की तरह सिद्धि प्राप्त करने में समर्थ हो सके। सर्वविरतिरूप भाव चारित्र मोक्ष का कारण है । उस के अभाव में शीतोदक और चीज का उपभोग करने रूप जीवहिंसामय सावद्यकर्म से कदापि मोक्ष की प्राप्ति नहीं हो सकती ॥५॥
प्रस्तुत विषय में मतान्तर का खण्डन करने के लिए उसे दिखलाते हैं--'इह मेगे' इत्यादि।
शब्दार्थ--'इह-इह' इस मोक्ष प्राप्ति के विषय में 'एगे-एके' कोई शाक्यादि मतवाले 'भासंति-भाषन्ते' कहते हैं कि 'सात-सातम्' सुख 'सातेन-सातेन' सुखसे ही 'विजइ-विद्यते' प्राप्त होता है 'तत्थतत्र' इस मोक्ष के विषयमें 'आरियं-आर्यम्' समस्त हेय धर्म से दूर તથા સમ્યગ્ર જ્ઞાન. દર્શન અને ચારિત્રની પ્રાપ્તિ થઈ હતી. ત્યારે જ તેઓ વલકલ, ચીરી આદિની જેમ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી શકવાને સમર્થ થયા સર્વવિરતિ રૂપ ભાવચારિત્ર મોક્ષનું કારણ ગણાય છે. જે તેને અભાવ હોય તે શીતાદક અને બીજને ઉપભોગ કરવા રૂપ જીવહિંસામય સાવદ્ય કમ વડે મેક્ષની પ્રાપ્તિ કદી પણ થઈ શકતી નથી પાપા
પ્રસ્તુત વિષય સંબંધી જે અન્ય મતે છે તે પ્રકટ કરીને તેમનું સૂત્રકાર भन 3रे --'इह मेगे' त्याहि
शहाथ-'इह-इह' मोक्ष प्रातिना विषयमा 'एके-एके' । ४५ वगैरे भता 'भासंति-भाषन्ते' ४ छ ? 'सात-सातम्' सुप 'सातेन-सातेन' सुमथी । 'विज्जइ-विद्यते' प्राप्त थाय छ, 'तत्थ-तत्र' मा मोक्षना विष. यम 'आरिय-आर्यम् ' समस्त उय यथा २ २७वा तीय ४२ प्रति
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
