________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १ चार्वाकमतस्वरूपनिरूपणम् ४३ अजानानाः सम्यगनवबुध्यमानाः 'माणवा' मानवाः =स्वमताभिमानिनः पुरुषाः 'कामेहिं' कामेषु शब्दादिकामभोगेषु (सत्ता) सक्ताः गृद्धिभावमुपगता, नरकनिगोदादि दुर्गतिं प्राप्नुवन्ति । तदुक्तम्
"प्रसक्ताः कामभोगेषु पतन्ति नरकेऽशुचौ।" इति ॥६॥
पूर्वस्मिन् सूत्रे विपरीतप्ररूपकाणां स्वरूपं प्रदर्शितम् । साम्प्रतं सूत्रकारचार्वाकमतं स्वरूपतो वर्णयन्नाह--'संति' इत्यादि ।
३
.
४
मूलम्--
संति पंच महन्भूया, इह मेगेसि माहिया । पुढवी आऊ तेऊ वा, वाऊ आगासपंचमा ॥७॥
छायासंति पंच महाभूतानि इहैकेषाम् आख्यातानि ।
पृथिव्यापस्तेजो वा वायुराकाशपंचमानि ॥७॥ का विनाश होता है और कर्मविनाश से मोक्ष होता है, इत्यादि । इस अर्थ को न जानते हुए स्वमत के अभिमानी पुरुष शब्दादि कामभोगों में गृद्ध होते हैं और नरकनिगोद आदि दुर्गतियों को प्राप्त होते हैं। कहा भी है-"प्रसक्ता कामभोगेषु" इत्यादि । जो कामभोगों में आसक्त है वे अशुचि नरक में जाकर पड़ते हैं ॥ ६ ॥
पूर्वसूत्र मे विपरीत प्ररूपणा करने वालों का स्वरूप कहा है। अब सूत्रकार चार्वाक (नास्तिक) मत के स्वरूप का वर्णन करते हुए कहते हैं - 'संति' इत्यादि ॥
शब्दार्थ-'इह-इह' इस लोक में 'एगेसिं-एकेषां' किन्हीं ने 'पंच-पञ्च' पांच 'महन्भूया-महाभूतानि' महाभूत 'संति-सन्ति' हैं ऐसा कहा है 'पुढवी-पृथिवी'
આ અર્થને નહીં જાણનારા એવાં પિત પિતાના મતનું અભિમાન કરનારા પુરૂ શબ્દાદિ કામગોમાં લુબ્ધ થાય છે અને નરક નિગોદ આદિ દુર્ગતિઓની प्राप्ति ४२ छ. ४थु ५९४ छे -"प्रसक्ताः कामभोगेषु" त्याह-२ मनुध्यो भભોગોમાં આસક્ત હોય છે, તેઓ અશુચિ નરકમાં જઈને ઉત્પન્ન થાય છે. દા - પૂર્વ સૂત્રમાં વિપરીત પ્રરૂપણું કરનારાઓનું સ્વરૂપ પ્રકટ કરવામાં આવ્યું हवे सूत्रा२ यावाड (नास्ति) भतना स्व३५नु वाणुन "संति" त्या सूत्र द्वारा ४३ छ. “संति” त्याहि ।
शहाथ-'इह-इह' २ मा 'पगेसिं-एकेषां ये 'पंच-पञ्च' पाय 'महाभूया-महाभूतानि' भभूते'संति-सन्ति' छे. तेभ छ. 'पुढवी-पृथिवी' पृथ्वी
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર: ૧
