________________
सम्यक्त्व-अध्य० ४. उ. २
६२५ दिति भावः । तत्परिचये सति किं भवतीत्याह-'अधऔपपातिकान्' इत्यादि। भोगेच्छापरतन्त्रतयेन्द्रियानुकूलाऽऽचरणेन नरकादिस्थानं संप्राप्ताः, अधऔपपातिकान् नरकादिसम्बन्धिनः, स्पर्शान-दुःखानि प्रतिसंवेदयन्ति अनुभवन्ति ॥५॥ ___ ननु भोगेच्छाविवशाः सर्वेऽपि अधऔपपातिकान् स्पर्शान् प्रतिसंवेदयन्ति, किं वा तेषु कश्चिदेवेति जिज्ञासायामाह-'चिट्ठ कूरेहिं' इत्यादि ।
मूलम्-चिट्ठ कूरेहिं कम्महि चिट्ठ परिचिट्ठइ । अचिटं कूरेहिं कम्मेहिं नो चिट्ठ परिचिट्ठइ ॥ सू० ६॥
छाया-तिष्ठन् क्रूरेषु कर्मसु भृशं परितिष्ठति । अतिष्ठन् क्रूरेषु कर्मसु नो भृशं परितिष्ठति। ___ यद्वा-भृशं क्रूरैः कर्मभिः भृशं परितिष्ठति । अभृशं क्रूरैः कर्मभिः नो भृशं परितिष्ठति ॥ मू० ६॥ ___ जो कर्मबन्ध के कारण मिथ्यात्व, अविरति, प्रमाद और कषाय के सेवन करनेमें ही रातदिन संलग्न रहते हैं, एवं विषयभोगों की इच्छा के आधीन होने से धार्मिक आचारविचार से शून्य हैं, इन्द्रियों के अनुकूल आचरण करने में ही जो लगे हैं वे मृत्यु के ग्रास बनकर नरकादियोनियों में-कि जहां पर छेदन, भेदन, बन्धनादि अपार कष्ट हैं-बार बार उत्पन्न होते हैं और वहां के उन अनन्त कष्टों को भोगते रहते हैं ॥सू०५॥ ___ क्या विषयभोगोंकी इच्छा के पराधीन बने हुए समस्त ही प्राणी नरकादियोनियों के कष्टों को भोगते हैं या उनमें से कोई २ ? इस प्रकार के प्रश्नका उत्तर कहते हैं-'चिठें कूरेहिं ' इत्यादि ।
જે મનુષ્ય કર્મબંધના કારણ મિથ્યાત્વ અવિરતિ પ્રમાદ અને કષાયના સેવન કરવામાં રાત-દિન ર–પચ્ચે રહે છે, અને વિષયભોગની ઈચ્છાને અધીન હોવાથી ધાર્મિક આચાર વિચારથી શૂન્ય છે, ઈન્દ્રિયેના અનુકુળ આચરણ કરવામાં જ જે લાગેલ છે, તે મૃત્યુને પ્રાસ બનીને નરકાદિ નિયામાં કે જે ઠેકાણે છેદન-ભેદન બંધનાદિ અપાર દુઃખે છે, ત્યાં વારંવાર ઉત્પન્ન થાય છે અને ત્યાંના તે અનન્ત દુઃખેને ભેગવતે રહે છે. સૂ૦ ૫
શું વિષયભેગેની ઈચ્છાને પરાધીન બનેલા સમસ્ત પ્રાણી નરકાદિ યોનિમાં દુઃખને ભેગવે છે કે તેમાંથી કઈ કઈ ભોગવે છે? આ પ્રકારના પ્રશ્નના જવાબમાં ४ छ—' चिटठं कूरेहिं ' त्यादि. ७९
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
