________________
६२४
आचारागसूत्रे जनयन्ति । रागद्वेषवशात्पमादिनः संसारिणो धर्ममनवबुध्य इन्द्रियानुकूलविषये मोहं प्राप्य पुनः पुनः कर्मोपचयं कुर्वन्तस्तद्वन्धात् पच्युता न भवन्तीति भावः ॥४॥
प्रमादवतां पुनः पुनर्जातिमकल्पने का हानिर्भवतीति शिष्यजिज्ञासायामाह'इहमेगेसिं तत्थ तत्थ' इत्यादि।
मूलम्-इहमेगेसिं तत्थ तत्थ संथवो भवइ । अहोववाइए फासे पड़िसंवेयंति ॥ सू० ५॥ ___ छाया—इहैकेषां तत्र तत्र संस्तवो भवति । अधऔपपातिकान् स्पर्शान् प्रति संवेदयन्ति ॥ सू० ५॥
टीका अस्मिन् लोके, एकेषां-मिथ्यात्वाविरतिप्रमादकषायवतां, तत्र-तत्र नरकादियातनास्थानेषु, संस्तवाप्रकर्षण परिचयो भवति, तत्र पुनः-पुनर्गमनवशाकष्टों को सहन करता रहता है । सारांश यह है कि-रागद्वेषके वश से संसारी जीव धर्म को नहीं समझ कर इन्द्रियां और मन के अनुकूल विषयों में मुग्ध होकर वारंवार कर्मपरंपरा की वृद्धि करता हुआ कर्मों से रहित नहीं होता है । सू० ४ ॥
प्रमादशाली जीवों की एकेन्द्रियादिक योनियों में जन्म धारण करने पर क्या हानि होती है ? ऐसी शिष्यकी जिज्ञासा होने पर उत्तर देते हैं-'इहमेगेसिं' इत्यादि।। ___ इस संसार में मिथ्यात्व, अविरति, प्रमाद और कषायवाले जीवों का छेदन, भेदन, बन्धन आदि कष्टों के स्थानभूत नरकादिमें बारम्बार उत्पन्न होने से उन नकादिकोंके साथ अधिक परिचय हो जाता है, इससे वे वहां के दुःखों को भोगते रहते हैं । અનંત દુઃખને સહન કરતા રહે છે. આ કથનને સાર એ છે કે–રાગ દ્વેષના કારણથી સંસારી જીવ ધર્મને નહિ સમજીને ઈન્દ્રિય અને મનના અનુકુળ વિષયમાં સુગ્ધ થઈને વારંવાર કર્મપરંપરાની વૃદ્ધિ કરે છે, અને કર્મોથી રહિત થતા નથી. સૂઇ જા
પ્રમાદશાળી જીની એકેન્દ્રિયાદિક યોનિમાં જન્મ ધારણ કરવાથી શું નુકसान थाय छ ? मेवी शिष्यनी शास। थवाथी उत्त२ मा छ-'इहमेगेसिं' त्याहि.
આ સંસારમાં મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ અને કષાયવાળા જીવોને છેદન ભેદન, બન્ધન આદિ દુઃખોના સ્થાનભૂત નરકાદિમાં વારંવાર ઉત્પન્ન થવાથી તે નરકાદિકોની સાથે અધિક પરિચય થઈ જાય છે, તે ત્યાંના દુઃખેને ભેગવતા રહે છે.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
