________________
शीतोष्णीय- अध्य० ३. उ. २
४२५
अन्यवधपरितापपरिग्रहादिकम् आसेव्य पश्चात् तृप्तिहेतुत्वाभावान्निःसारं विज्ञाय, एके= भरतादयः समुत्थिताः संयमाराधने प्रवृत्तास्तेनैव भवेन सिद्धिं लब्धवन्तः । तस्माद् यतो वान्तवद्धोगं परित्यज्य प्रतिज्ञा कृता 'पुनर्भोगार्थं मया न प्रवर्त्तिष्यते ' इति, तस्माद् ज्ञानी = सम्यग्ज्ञानवान् विषयभोगं निस्सारं दृष्ट्वा, विषयभोगे कृतेऽपि तृप्त्यभावादिति भावः; भोगलिप्सया तं द्वितीयं = द्वितीयवारं नो सेवते, न पुनस्तसक्तो भवतीति भावः ॥ सू० ८ ॥
न मनुष्याणामेव भोगो निःसारः किंतु देवानामपीत्याह ' उववायं' इत्यादि । मूलम् - उववायं चवणं च णच्चा अणण्णं चर माहणे ॥सू०९ ॥ छाया -- उपपातं च्यवनं च ज्ञाला अनन्यं चर माहन ! || सू० ९ ॥
वध परिताप एवं परिग्रहादिका सेवन करके भी जब इच्छाकी तृप्ति नहीं होती है तब कोई भरतादिक जैसे महापुरुष संयमके आराधन करनेमें प्रवृत्त होते हैं और उसी भवमें मुक्तिका लाभ भी कर लिया करते हैं। इस लिये जो छर्दित - वमन किये हुए अन्नके समान भोगोंका परित्याग कर " फिर अब मैं भोगोंके सेवन करनेमें प्रवृत्ति नहीं करूँगा " इस प्रकारकी प्रतिज्ञा कर लिया करते हैं, सम्यग्ज्ञानसंपन्न वे ज्ञानी पुरुष विषयभोगों में निस्सारता जान कर, अर्थात् " विषयभोगोंके सेवन करने पर भी जीवोंको तृप्ति नहीं होती है" इस प्रकार समझ कर फिर भोगों के सेवन करनेकी इच्छा से दूसरे मृषावाद रूप पापका अथवा असंयम का सेवन नहीं करते हैं ॥ सृ० ८ ॥
मनुष्योंके विषयभोग ही निस्सार नहीं हैं, किन्तु देवोंके भी विषभोग निस्सार हैं; इसी बात को समझाते हैं-'उववायं ' इत्यादि ।
แ
તાપ તેમજ પરિગ્રહાદિનું સેવન કરીને પણ જ્યારે ઈચ્છાની તૃપ્તિ થતી નથી ત્યારે કાઈ ભરતાદિક જેવા મહાપુરૂષ સયમનુ` આરાધન કરવામાં પ્રવૃત્ત થાય છે અને તેજ ભવમાં મુક્તિના લાભ પણ કરી લે છે. માટે વમન કરેલા અન્ન સમાન ભાગોના પરિત્યાગ કરી “ હવે પછી હું ભાગનુ સેવન કરવામાં પ્રવૃત્તિ નહિ કરૂં” આવા પ્રકારની પ્રતિજ્ઞા કરી લે છે. સમ્યજ્ઞાનસ પન્ન તે જ્ઞાની પુરૂષ વિષયભોગોમાં નિસ્સારતા જાણીને અર્થાત્ “ વિષયભોગોનું સેવન કરવા છતાં જીવાને તૃપ્તિ થતી નથી” એવા પ્રકારે સમજીને પછી ભાગાનું સેવન કરવાની ઈચ્છાથી ખીજા મૃષાવાદરૂપ પાપનુ અને અસંયમનુ સેવન કરતા નથી. ૫ સૂ૦ ૮ u
મનુષ્યાના જ વિષયભાગ નિસ્સાર છે, એમ નહિ; કિન્તુ દેવાના लोग निस्सार छे. या वातने सभलवे छे -' उववायं ' छत्याहि.
પણ विषय
५४
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
