________________
३९१
शीतोष्णीय-अध्य० ३. उ. १ णामके प्रति अरति और असंयमपरिणामके प्रति रति हो जाती हो सो भी बात नहीं है । क्यों कि यह इन दोनों प्रकारकी परिणतियोंको भी कर्मबन्धका कारण जान कर उनकी तर्फसे उपेक्षित रहता है। परीषहों को यह अपने लिये कष्टकारी नहीं मानता है प्रत्युत उन्हें अपने लक्षमें अधिकरूप जुटानेवाले होनेसे अपना सहायक ही मानता है। संसार शरीर और भोगोंसे जो निर्विण्ण-उदास होता है उसे परीषह और उपसर्ग अपने लक्ष्यसे नहीं गिरा सकते हैं। ऐसे व्यक्ति विघ्नकारक कारणकलापोंको-परीषहोंको कर्मबन्धके उच्छेदन करने में सुवर्णमें शुद्धि लानेके लिये अग्निरूप सहायककी तरह अपना सहायक माना करते हैं और उनका सहर्ष स्वागत करते हैं।
निर्ग्रन्थ मुनि मिथ्यात्व अविरति और प्रमादरूप निद्राके अभावसे श्रुतचारित्ररूप धर्मके आराधनमें सदा जागरूक रहता है, एवं परके अपकार करनेके विचाररूप वैरसे विरक्त होता हुआ कर्मरूपी वैरीको निवारण करने में समर्थ होता है। इसलिये हे शिष्य ! तुम भी श्रुत चारित्ररूप धर्मकी आराधना करने में सदा जागरूक बन परके अपकार करनेके अध्यवसायसे रहित होकर दुःख एवं दुःखके कारण कसे रहित हो जाओगे ॥ सू० ४ ॥ જતી હોય તે પણ વાત નથી. કારણ કે તે આ બન્ને પ્રકારની પરિણતિઓને પણ કર્મબંધનું કારણ જાણીને તેની તરફથી ઉપેક્ષિત રહે છે. પરિષહોને તે પિતાને માટે કષ્ટકારી માનતો નથી પ્રત્યુત તેને પિતાના લક્ષમાં અધિકરૂપ જોડવાવાળા હોવાથી પોતાના સહાયક જ માને છે. સંસાર, શરીર અને ભેગથી જે ઉદાસ થાય છે તેને પરીષહ અને ઉપસર્ગ પિતાના લક્ષથી દૂર કરી શકતા નથી. એવી વ્યક્તિ વિદનકારક કારણકલાપને–પરીષહોને કર્મબંધનું ઉચછેદન કરવામાં સુવર્ણમાં શુદ્ધિ લાવવા માટે અગ્નિરૂપ સહાયકની માફક પોતાના સહાયક માન્યા કરે છે, અને તેઓનું સહર્ષ સ્વાગત કરે છે.
નિર્ગસ્થ મુનિ મિથ્યાત્વ અવિરતિ અને પ્રમાદરૂપ નિદ્રાના અભાવથી શ્રુતચારિત્રરૂપ ધર્મનાં આરાધનમાં સદા જાગરૂક રહે છે અને પર અપકાર કરવાના વિચારરૂપ વૈરથી વિરક્ત બનીને કર્મરૂપી વૈરીનું નિવારણ કરવામાં સમર્થ થાય છે. માટે હે શિષ્ય ! તમે પણ શ્રુતચારિત્રરૂપ ધર્મની આરાધના કરવામાં સદા જાગરૂક બની પરના અપકાર કરવાના અધ્યવસાયથી રહિત થઈ દુઃખ અને દુઃખના કારણુ કર્મોથી રહિત બની જશે. એ સૂ૦ ૪.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
