________________
आचारचिन्तामणि-टीका अध्य० १ उ. ५ सू. ६ वनस्पतिविराधनादुष्फलम् ६३३ गाराणं वा अंतिए इहमेगेसिं णायं भवइ-एस खलु गंथे, एस खलु मोहे, एस खलु मारे, एस खलु णरए । इच्चत्थं गढिए लोए, जमिणं विरूवरूवेहिं सत्थेहिं वणस्सइकम्मसमारंभेणं वणस्सइसत्थं समारंभमाणे अण्णे अणेगरूवे पाणे विहिंसइ ॥ ७॥
छायास तत् संबुध्यमान आदानीयं समुत्थाय श्रुत्वा खलु भगवतः अनगाराणां वा अन्तिके, इहैकेषां ज्ञातं भवति-एष खलु ग्रन्थः, एष खलु मोहः, एष खलु मारः, एष खलु नरकः । इत्यर्थ गृद्धो लोकः, यदिमं विरूपरूपैः शस्त्र वनस्पतिकमसमारम्भेण वनस्पतिशस्त्रं समारभगाणः अन्यान् अनेकरूपान् प्राणान् विहिनस्ति ॥ मू० ७॥
टीका-यः खलु भगवतः तीर्थङ्करस्य, अनगाराणां तदीयश्रमणनिर्ग्रन्थानां वा अन्तिके श्रुत्वा, आदानीयम्-उपादेयसर्वसावद्ययोगविरतिरूपं चारित्रं, समुत्थाय अङ्गीकृत्य विहरति, स तत्-वनस्पतिकायसमारम्भणं संबुध्यमाना अहिताबोधिजनकत्वेन विज्ञाता सन् एवं विभावयति–एवं खलु० ' इत्यादि । ग्रहण करके विचरता है । वह इस प्रकार समझता है-वनस्पतिकाय का आरंभ ग्रंथ है, यह मोह है, यह मार है, यह नरक है। गृद्ध लोग इसके लिए नाना प्रकार के शस्त्रों से वनस्पतिकाय का आरंभ करके, शस्त्र का प्रयोग करते हुए और भी अनेक प्राणियों का घात करते हैं ॥ सू. ७ ॥
टीकार्थ--जो पुरुष तीर्थंकर से या उनके श्रमण निम्रन्थों से सर्वसावध त्याग रूप संयम स्वरूप समझकर और उसे अंगीकार करके विचरता है वह वनस्पतिकाय के आरंभ को अहितकर और अबोधिजनक समझकर इस प्रकार विचार करता है:-- 'एवं खलु०' इत्यादि ।
સંયમ ગ્રહણ કરીને વિચારે છે. તે આ પ્રમાણે સમજે છે–વનસ્પતિકાયને આરંભ ગ્રંથ છે, એ મેહ છે, એ માર છે, એ નરક છે. વૃદ્ધ લેક એ માટે નાના પ્રકારના શથી વનસ્પતિકાયને આરંભ કરીને શસ્ત્રને પ્રયોગ કરતા થકા બીજા પણ અનેક प्राणीमान घात ४रे छ. ॥ सू.७॥
ટીકાથ–જે પુરૂષ તીર્થકરથી અથવા તેમના શ્રમણ નિજો પાસેથી સર્વ સાવદ્ય (કર્મના) ત્યાગરૂપ સંયમના સ્વરૂપને સમજી ને અને તેને અંગીકાર કરીને વિચરે છે, તે વનસ્પતિકાયના આરંભને અહિતકર અને અધિજનક સમજી આ प्रमाणे विया२ ४२ छ-' एवं खलु०' त्यादि. प्र. आ-८०
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૧
