________________
-
५३२
आचाराङ्गसूत्रे मूलम्कप्पइ णे कप्पइ णे पाउं अदुवा विभूसाए ॥ सू० १३ ॥
छायाकल्पतेऽस्माकं कल्पतेऽस्माकं पातुं, अथवा विभूषायै ॥ सू० १३ ॥
टीका'कल्पतेऽस्माक'-मिति । न वयं स्वेच्छयोदकमुपमर्दयामः किन्त्वस्माकमागमे निर्जीवत्वेन प्रतिबोधितत्वादनिषिद्धत्वाच्च पातुं कल्पते । 'कल्पतेऽस्माकम् ' इत्यस्य द्विरुचारणेन पुनःपुनरनेकप्रयोजनवशाद् बहुविध उपभोगोऽस्माकं कल्पते, इति बोध्यते । तथाहि--
भस्मस्नायिनो वदन्ति-अस्माकं पातुमेव कल्पते न तु स्नातुमिति । शाक्यादयस्त्वेवं जल्पन्ति-स्नान-पानादि सर्व कल्पते जलेनेति ।
मूलार्थ-हमें कल्पता है, हमें कल्पता है, (जल) पीने और विभूषा करने-हाथ पैर आदि धोने, नहाने के लिए ॥ सू. १३ ॥
टीकार्थ-हम स्वेच्छा से जल की विराधना नहीं करते, वरन हमारे आगम में जल को अचित्त बतलाया है और पीने का निषेध नहीं किया है, अतः हमें पीना कल्पता है। 'हमें कल्पता है' यह दो बार कहने से यह सूचित किया गया है कि-प्रयोजन के वश नाना प्रकार का उपभोग करना हमें कल्पता है । जैसे
भस्म से स्नानकरनेवाले कहते हैं-हमें पीना ही कल्पता है, स्नानकरना नहीं कल्पता ।
शाक्य आदि का कहना है कि हमें पीना और स्नानकरना-सभी कुछ कल्पता है!
भूमाथ:-मभने ४८ छ, मभने ४६पे छे, (ora) पावाने मने विभूषाहाथ ५ मा घोवा, नडा। भाटे (सू. १३)
ટીકાથ—અમે સ્વેચ્છાથી જલની વિરાધના કરતા નથી. પરંતુ અમારા આગમમાં જલને અચિત્ત બતાવ્યું છેઅને પીવાને નિષેધ કર્યો નથી. તેથી અમારે પીવું કલ્પ છે. “અમારે કહે છે. આ બે વાર કહેવાથી એ સૂચિત કરવામાં આવ્યું છે કે–પ્રજનવશ નાના પ્રકારને ઉપલેગ કરવાનું અમને કપે છે. જેમકે
ભમથી સ્નાન કરવાવાળા કહે છે–અમારે પીવું કપે છે, સનાન કરવું કલ્પતું નથી.
શાકય આદિનું કહેવું છે કે અમારે પીવું અને સ્નાન, સર્વે કાંઈ કપે છે.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૧
