________________
૨૭
ચાર મહાવત બનાવે છે, કારણ કે તેઓના સમયમાં ચોથું મૈથુન-વિરમણ) મહાવ્રત પાંચમાં (પરિગ્રહ વિરમણ) મહાવ્રતમાં અંતર્ગત સમજાય છે; પાશ્વબાથ ભરતવર્ષના રમા તીર્થંકર હોવાથી તેઓએ પ્રવર્તાવેલો ધર્મ “ચાતુર્યામ' જ હતો): નરર્ય'નરકમાં ‘ભવી'=ભવ્ય “રાખો =બચાવ્યો; “ચતુર્વિધ સંધ’ ચાને સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક, શ્રાવિકા; “ગિ'=જલદી–
૧૦૮ “મુગતિ નારી”=મુક્તિ રૂપી સ્ત્રી – ૧૧. સર્વ--હિત’=બધા જીવોનું હિત કરનાર.--
૧૧૧ ‘લોકાલોકારભાસે'=જેમાં લેક અને અલેકનું જ્ઞાન છે તે; અજિલ્મો'=કપટ-રહિત.—
૧૧૪ ‘તમતિ થાપી’=તું તત્ત્વની મૂર્તિ તરીકે સ્થાપિત છે, અર્થાત તું મૂર્તિમંત તવ છે –
૧૧૬ ત્રિદશ =બધા દેવતાઓમાં શ્રેષ્ઠ૧૧૭ “રૂપત્રિયીમય'=સચ્ચિદાનંદ રૂપ–
૧૧૯ ‘કિ તૂ મન:સ્થિતિ પ્રાણ આરૂઢ કીધી'=સેં મનને સ્થિતિ, અથાત સ્થિર કીધું અને તેની સાથે પ્રાણને આરૂઢ કીધે, સ્થાપિત કીધે | ( હશોગની કલ્પના પ્રમાણે).
કિ તૂ સર્વદેવોપમાં કીર્તિ લીધી ત્રેત બધાય દેવોમાંને ઉત્તમ દેવ તરીકે વશ પ્રાત કી છે.
૧૨ ‘કિ તે નહી' ઇત્યાદિ એ તારાં બધાંય નામો (ની પૂરી સુચી) નથી એટલે તારાં ઘણાં વધારે નામો છે); “બુદ્ધ થોડી=મારી બુદ્ધિ ઓછી છે.
૧- ૨ કિ તુ ભક્તને દત્યાદિ તું ભક્તો માટે મુક્તિદાયક દેખાય છે, સેવકને તું માં અમૃત રસ પાય છે; “માયા=માયા બીજ (ઢ); “ધરણ=પાર્વ-ભક્ત નાગકુમાર ધરણેન્દ્ર, પદ્માવતી'=ધરણેન્દ્રની પટરાણી; આ પદ્ય દ્વારા “ નમો માવતે શ્રાર્થનાધાય ધરપત્રાવર્તતા ' આ મંત્રાલરો સુચિત થાય છે; આગલા પદ્ય દ્વારા સૂચિત કરેલા વધુ મત્રા ‘મકે મરે સુર વિગેરે સુદાન સુન તમય (વા) સાથે તેને જે મંત્ર બને છે તે ‘દ મટ મત્ર'ના નામથી પ્રસિદ્ધ છે. જુઓ શ્રી અજિત સિંહાચાર્યવિરચિત પાર્શ્વનાથસ્તોત્ર આદિ સાહિત્ય. આપણી કવિતામાં આ મંત્ર કેટલાક અધિક અસરો દ્વારા વધારવામાં આવ્યો છે. --
૧૨૭ “થ =થડકે છે, સ્તબ્ધ થાય છે. દાઝીપિકા ૪, ૮૯ અને ૧૦૫ ૨ જન સત્ર સન્દ્રોહ ૨ (૧૪), પૃ. ૯૦, અને પરિશિષ્ટ યંત્ર ૪૧-૪૩.