________________
आगम
"भगवती- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-२ शतक [१२], वर्ग, अंतर्-शतक , उद्देशक [१-१०], मूलं [४३७-४६८] + गाथा
(०५)
प्रत
श्रीभग लघुवृत्ती
सूत्रांक
[४३७४६८]
RBIRafternanthemantrimonalisha
गाथा
१२०० त्यर्थः, सर्वथाऽनाच्छादितत्वादिति, इह चायं भावार्थःषोडशभागीकृतस्य चन्द्रस्य पोडशो भागोऽवस्थित एवास्ते, ये चान्ये भागा
६ उद्देशः स्तान् राहुः प्रतितिथ्येकैकं भागं कृष्णपक्षे आवृणोति, शुक्ले तु विमुञ्चतीति, उक्तं च ज्योतिष्करण्डके-"सोलसभागे काऊण उडुबई । हायएत्थ पण्णरस । तत्तियमित्ते भागे पुणोऽवि परिवद्धई जोण्हं ॥१॥"ति, इह तु पोड(पंचद)शभागकल्पना कृता, व्यवहारिणां पोडशभागस्यावस्थितस्थानुपलक्षणादिति सम्भावयाम इति । ननु चन्द्रविमानस्य पञ्चैकषष्ठिभागन्यूनयोजनप्रमाणत्वात् राहुविमानस्य ग्रह| त्वेनाईयोजनप्रमाणत्वात् कथं पञ्चदशे दिने चन्द्रविमानस्य महत्त्वेनेतरस्य च लघुत्वेन सर्वावरणं स्वादिति, अत्रोच्यते, यदिदं ग्रहविमानानामर्द्धयोजनमिति प्रमाणं तत्प्रायिक, ततश्च राहोर्ग्रहस्योक्ताधिकप्रमाणमपि विमानं संभाव्यते, अन्ये पुनराहुः-लघीयसोऽपि | राहुविमानस्य महता तमिस्रजालेन तदात्रियत इति । ननु कतिपयान् दिनान् यावत् ध्रुवराहुविमानं वृत्तमुपलभ्यते ग्रहण इव, कति|पयांश्च न तथेति किमत्र कारणं ?, अत्रोच्यते, येषु दिवसेषु अत्यर्थ न तमसाऽभिभूयतेऽसौ विशुद्ध्यमानत्वात् तेषु न वृत्तमाभाति, IR | तथा चोक्तम्-'वच्छेओ कइवय दिवसे धुवराहुणो विमाणस्स । दीसइ परं न दीसइ जह गहणे पब्बराहुस्स ।।१।।" आचार्य आहअच्चत्थं न हि तमसाऽभिभूयते जं ससी विसुझंतो। तेण न वदृच्छेओ गहणे उ तमो तमोबहुलो ।।२।।" 'वायालीसाए मासा णति सार्द्धस्य वर्षत्रयस्योपरि चन्द्रलेश्यामावृत्य तिष्ठतीति गम्यं, नवरं उत्कृष्टतया अष्टचत्वारिंशतो संवत्सराणामिति । अथ चन्द्र| स्वैव 'ससित्ति यदभिधानं तदन्वर्थाभिधानायाह-'ससी'ति (सू. ४५३) सह श्रिया वर्त्तत इति सश्रीः, 'मियंके'त्ति विमाने | | मृगाङ्कचिह्नत्वात् मृगाङ्कः, 'सोमे'त्ति सौम्या नीरोगा वा 'कते'त्ति कान्तियोगात् 'सुभएत्ति सुभगः, सौभाग्ययुक्तत्वात् , | "पियदसण'त्ति प्रेमकृद्दर्शनः । अथादित्यशब्दस्यान्वर्थाभिधानायाह-'सूराइय'ति (सू. ४५४) सूर आदिः-प्रथमो येषां ते सूरा-1
दीप अनुक्रम [५२९५६२]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-०५], अंगसूत्र-०५] “भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
~764