________________
आगम
"भगवती'- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्तिः ) भाग-१ शतक [१], वर्ग H, अंतर्-शतक H, उद्देशक [9], मूलं [४७]
(०५)
श्रीभग
शतके
वती
उदेशः
प्रत सूत्रांक [४७]
रूपसश्चयतयेत्यर्थः, संस्थानद्वारे 'किंसंठियत्ति किं संस्थितं संस्थानं येषां तानि किंसंस्थितानि, 'भवधारणित्ति भवधारणं-निजजन्मातिवाहनं प्रयोजनं येषां तानि भवधारणीयानीति, 'उत्तरखेउव्व'त्ति पूर्ववैक्रियापेक्षया उत्तरकालभावीनि वैक्रियाणि, | 'हुंडसंठिय'त्ति सर्वत्रासंस्थितानि, दृष्टिद्वारे 'सम्मामिच्छादसणे असीईत्ति(सू०४७)मिथदृष्टीनामल्यत्वात,तद्भावस्थापि च। कालतोऽल्पत्वादेकोऽपि लभ्यते इत्यशीतिर्भङ्गाः । ज्ञानद्वारे 'तिन्नि नाणाई नियम'त्ति ये ससम्यक्त्वा नरक उत्पद्यन्ते तेषां प्रथमसमयादारभ्य भवप्रत्ययस्यावधिज्ञानस्य भावात् त्रिज्ञानिन एव ते, ये तु मिथ्यादृष्टयस्ते संनिभ्योऽसंज्ञिभ्योत्पद्यन्ते, तत्र ये संज्ञिभ्यस्ते भवप्रत्ययादेव विभङ्गस्य भावाच्यज्ञानिनो, ये त्यसंज्ञिभ्यस्तेषामाद्यादन्तम॒हत्तात् परतो विभङ्गोत्पत्तिरिति तेषां पूर्वमज्ञानद्वयं, पश्चाद् विभङ्गोत्पत्तावज्ञानत्रिकमित्युच्यते-'तिण्णि अण्णाणाई भयणाए'त्ति, भजनया-विकल्पनया, कदाचित् द्वे | कदाचित्रीणि इत्यर्थः, अत्रार्थ गाथे स्याताम्-"अस्सन्नी नरएमुं पजतो जेण लहइ विभंगं । नाणा तिमेव तओ अन्नाणा दोणि तिण्णेव ॥१॥ सन्नी नेरइएमुं उरलपरिचायणंतरे समए । विभंग ओहिं वा अविग्गहे विग्गहे लहइ ।।२।" आमिनिबोधिकज्ञान-1 |वत् सप्तविंशतिभङ्गोपेतानि आद्यानि त्रीणि ज्ञानानि अज्ञानानि चा, इह च त्रीणि ज्ञानानि इति यदुक्तं तदाभिनिबोधिकस्य पुनर्गण
नेन, अन्यथा द्वे एव ते वाच्ये स्याता, 'तिणि अण्णाणाई' इत्यत्र यदि मतिश्रुताज्ञाने विभङ्गात् पूर्वकालभाविनी विवक्ष्येते ।
तदाऽशीतिर्भङ्गा लभ्यन्ते, अल्पत्वात्तेषां, किन्तु जयन्यावगाहनास्ते, ततो जघन्यावगाहनाश्रयेणैवाशीतिर्भङ्गास्तेषां ज्ञेयाः, योगद्वारे | Hएवं कायजोए'त्ति इह यद्यपि केवलकार्मणकाययोगेऽशीतिभङ्गाः सम्भवन्ति तथापि तस्याविवक्षणात् सामान्यकाययोगाश्रयणाच्च
सप्तविंशतिरुक्ताः। उपयोगद्वारे 'सागरोवउत्त'त्ति आकारो-विशेषांशग्रहणशक्तिस्तेन सहेति साकारः, तद्विपक्षो निराकार,
गाथा:
दीप अनुक्रम [६४-६५]
~63~
