________________
आगम
(०५)
प्रत
सूत्रांक
[२५९
३०८]
गाथा:
दीप
अनुक्रम
[३२७
३८०]
श्रीभग०
लघुवृत्तौ
“भगवती”- अंगसूत्र- ५ ( मूलं + वृत्तिः) भाग - १
शतक [७], वर्ग [-], अंतर् शतक [-] उद्देशक [१-१०], मूलं [२५९-३०८] + गाथा: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र [०५], अंगसूत्र-[०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्तिः
'किं चयइति (सू. २६३) किं ददातीत्यर्थः 'जीवियं वम (चय) इति जीवितमिव ददात्यनं 'दुच्चयं' ति दुस्त्यजं दानं ददाति, त्यागस्य दुष्करत्वाद्, आह- 'दुकरं 'ति दुष्करं करोति, अथवा किं त्यजति जीवितमिव जीवितं कर्मणो दीर्घा स्थिति, 'दुच्चयंति दुष्टं चयं कर्मद्रव्यसञ्चयं, 'दुकरं 'ति दुष्करमपूर्वकरणतो ग्रन्थिभेदं 'दुलहं'ति दुर्लभम् - अनिवृत्तिकरणं लभते, 'बोहिं'ति बोधिसम्यग्दर्शनं बुध्यते, दानविशेषस्य बोधिकारणत्वं, यदाह - 'अणुकम्पकाम निजरबालतवे दाणविणयविन्भंगे। संजोगविप्पओगे वससबइट्टिसकारे ||१|| केई तेणेव भवेण निब्बुया सव्वकम्मउम्मुक्का केई तइयभवेणं, सिज्झिस्संति जिणसगासे ||२||" 'गइति गतिः प्रज्ञायते - अभ्युपगम्यते ' निस्संगयाए 'त्ति निःसङ्गतया कर्ममलापगमेन 'निरंगत्ति नीरागतया मोहापगमेन 'गइपरिणामेणं' ति गतिस्वभावतया अलावुद्रव्यस्येव 'बंधण'त्ति बन्धनच्छेदनेन एरण्डफलस्येव 'नीरंधणयाए' कर्मेन्धन विमोचनेन धूमस्येव, 'पुब्वप्पओगेण 'त्ति सकर्मतायां गतिपरिणामवच्वेन बाणस्येवेति, 'निरुवहतं' वातायनुपहतं दर्भैस्समूलैः कुशैर्निमूलैर्दॲरिति, 'भूइं भूई'ति भूयो भूयः 'अथाहं'ति इह मकारौ प्राकृतप्रभवौ अतः अस्ताघे अतः अतारे, अतः अपौरुषेये- अपुरुषप्रमाणे 'कलसिंबलि'त्ति कलायाख्यधान्यफलिका, सिंबलि-वृक्षविशेषः, 'एगतमन्तं गच्छत्ति एक इत्येवमन्तो- निश्चयो यत्रासौ एकान्त एक इत्यर्थः अतस्तं अन्तं-भूभागं गच्छति, 'बीससाए'त्ति विश्रसया - खभावेन निर्व्याघातेन कटाद्याच्छादनाभावात् ॥ 'दुक्खी भंते'त्ति (सू. २६५) दुःखहेतुत्वादुःखं कर्म तद्वान् जीवो दुःखी भदन्त ! दुःखेन कर्मणा स्पृष्टो-बद्धः 'नो अदुक्खी'ति नो-नैव अदुःखी - अकर्मा दुःखेन स्पृष्टः, सिद्धस्थापि तत्प्रसङ्गात् एवं पञ्च दण्डका ज्ञेयाः, दुःखी दुःखेन स्पृष्टः १ 'दुक्खी दुक्खं परियायइति दुःखी - कर्मवान् दुःखं कर्म पर्याददाति सामस्त्येनोपादत्ते, निधत्तादिकं करोतीत्यर्थः २ उदी
~211~
CDDOGGIECOC
७ शतके १ उद्देशः