________________
ભારતના આધ્યાત્મિક રહસ્યની ખેાજમાં
.
*
માફ કરજો સાહેબ,' પોતાની ઓળખાણ આપતાં એમણે સરસ અ'ગ્રેજીમાં કહેવા માંડયું : હું પોતે પણુ તમારા સા સાહિત્યના વિદ્યાર્થી છું.’ એમણે પોતાનુ પોટલું છેડવા માંડયુ : · મહેરબાની કરીને ખાટું ન લગાડશો. તમારી સાથે વાત કરવાની વૃત્તિને હું રોકી નથી શકતા.’
૨૬૬
‹ ખોટું લગાડું? બિલકુલ નહિ.’ મે` એમની સામે સ્મિત
કર્યુ.
• તમે પ્રવાસી છે? ’
.
એવું ભાગ્યે જ કહી શકાય.’
"
પરંતુ તમે અમારા દેશમાં લાંખે વખત રહ્યા નથી લગતા.’ એમણે ચાલુ રાખ્યું.
મેં હકારસૂચક માથું હલાવ્યું.
પેાટલું છેાડીને એમણે લૂગડે બાંધેલી, પુરાણા પૂઠાવાળી તથા ફાટી ગયેલા અગ્રભાગવાળી ત્રણ ચાપડીએ કાઢી. તે ઉપરાંત કાગળે વીંટેલી થાડીક પત્રિકાએ તથા લખવાના કાગળ પણ બહાર કાઢચા. જુએ સાહેબ, આ લોર્ડ મેકાલેના નિબધા છે. એની શૈલી ઘણી સુંદર છે. બુદ્ધિપ્રતિભા પણ ઊંચી છે. પરંતુ કેટલા બધા જડવાદી છે એ? ’
મને થયું કે હું સાહિત્યના ઊગતા વિવેચક સાથે ભટકાઈ પડયો છું.
6
• ઓ ચાર્લ્સ ડીકન્સનું · એ ટેઇલ ઑફ ટુ સીટીઝ ’ છે. કેટલી ઊર્મિ અને આંસુ આણુનારી કરુણતાથી એ ભરપૂર છે!'
એટલું કહીને સાધુપુરુષે પેાતાના એ ભંડાર જલદીથી વીંટી દીધેા અને ફરી મને સખેાધવાની શરૂઆત કરી.
"
મારી વાતને ઉદ્ધતાઈમાં ન ખપાવા તે! તમે જે પુસ્તક વાંચે છે તેનું નામ હું પૂછી શકું ? '
