________________
(દોહરા) કરીય પ્રણામ પ્રધાનને, બેઠો ધરી ઉલ્લાસ; કહે મંત્રી કુણ કામથી, કિમ આવ્યા અમ પાસ. ૧ ધૂર્ત કહે વિસ્મિત મુખે, કાન્તિ-નયરથી આજ; આવ્યો સરસ વધામણી, લાવ્યો છું મહારાજ. ૨ તુમ નૃપ! રાણી એક તિહાં, છે ગુણમાલા નામ; તિણે લક્ષણ લક્ષિત તનુ, જભ્યો સુત ગુણ-ધામ. ૩ તાસ વધામણી કારણે, આવ્યો છું નૃપ-પાસ, મુઝ દીએ બહુલ વધામણી, જો હુએ તુમ મુખવાસ. ૪ તુમ વચને મુઝ આપશે, તુરગ ગજાદિક રાય; કણ કુંજર-મુખથી પડે,કીડીનું પેટ ભરાય. ૫ કાલ સભાએ વધામણી, ખાશું પામી લાગ; મુઝ દેશે નૃપ તેહમાં, તુમચો પંચમ ભાગ. ૬ બોલ બંધ શાખી કરી, ઉઠયો પૂરત ઠેઠ; સેનાપતિ કોટવાલ ઘર, પુરોહિત પુરનો શેઠ. ૭ એ ચારે ને ઘર જઇ, મંત્રિાની પરે તેહ; પંચમ પંચમ ભાગ કહી, પામ્યો ઘાંચણ ગેહ. ૮ વિકસિત વકત્ર કમલ સમું, ચંદન સમ વચ શીત;
ચિત્ત કપટ કર્તરી સમું, લક્ષણ ધૂર્ત પ્રતીત. ૯ ભાવાર્થ :
ઘાંચીનું સઘળું તેલ ઢોળીને ભારે નુકસાન કરી ને રાત્રિના પ્રથમ પ્રહર બાદ ઝઘડાપ્રિય પૂર્વ પ્રધાનના ઘરે પહોંચ્યો. વિવેકનો ડોળ કરતાં હાથ જોડીને પ્રણામ કરતો પ્રધાન સામે બેઠો છે, મનમાં આનંદ અને ઉલ્લાસ છે. પોતાના પરાક્રમો થી ફુલ્યો સમાતો નથી. અજાણ્યો પ્રાહૂણો આંગણે આવેલો જોઇને મંત્રીશ્વરે હાથ જોડી નમસ્કાર કર્યા. વળી પૂછવા લાગ્યો- આપ ક્યા ગામના વતની છો? શા માટે અહીં અડધી રાત્રે આવવાનું બન્યું? વિસ્મય પામતાં ધૂર્ત જવાબ આપે છે. હું કાન્તિ નગરથી આવ્યો છું. હે મહારાજ! હું સુંદર વધામણી લઈને આવ્યો છું. તમારા રાજાની રાણી ગુણમાલા નામથી જે રાણી ત્યાં રહેલી છે તે રાણીએ સારા લક્ષણોવાળો અને ગુણોના ભંડાર સમા પુત્રને જન્મ આપ્યો છે. તે વધામણી આપવા રાજા પાસે આવ્યો છું. હે મંત્રીશ્વર! આ વધામણી હું રાજાને આપું તે કરતાં આપ આ શુભ સમાચાર આપો તો સારું. હું વધામણી આપીશ. તો પ્રસન્ન થયેલ રાજા મને ઘણું ધન આપશે. અને જો આપ વધામણી આપશો
(મહાસતી શ્રી સુરસુંદરીનો રાસ)