________________
લાખ મુદ્રા! જુઓ! આ સ્થળે સુંદરીના દેહનું લિલામ. વેશ્યા કહે, તમે ઘણી કિંમત્ત મૂકી. શેઠ - સવા લાખ એટલે સવા લાખ. એક પણ મુદ્રા તેમાંથી ઓછી ન લઉં. વેશ્યા ઃ ભલે. વેશ્યાએ સવા લાખ મુદ્રા ગણી આપી. શેઠ લઇને સ્વાના થઇ ગયો. કુદરત કહેવા લાગી - ઓ નરાધમ! તારા આશ્રયે આવેલી પવિત્ર નારીને આખરે આ સ્થિત્તિમાં મૂકી રુપને તારાથી લૂંટી ન શાયું એટલે તેને બજારમાં લૂંટવા મૂક્યું? સોવનકુલનગરની પ્રખ્યાત વૈભવશાલી વેશ્યાને ત્યાં વેચી દીધું. ધિક્કાર છે તને! હે સુંદરી! તારા નસીબમાં કેટલા સંકટો સહવાના બાકી હશે! કોણ ઉત્તર આપે?
સુરને ખબર નથી કે મને અહીં વેચવા માટે ઊભી રાખી છે. તેનો સોદો તો દૂરથી થઇ ગયો હતો. હવે ગણિકા સુંદરીને કહે છે ચાલ મારે ઘરે. આગળ ગણિકા અને પાછળ સુંદરી ચાલી રહી છે. બજારમાં કે રસ્તામાં સુંદરી ઊંચી નજરે ક્યાંયે જોતી નથી. મનમાં શ્રી નવકાર મંત્રનો જાપ ચાલુ છે.
હવેલી પહોંચ્યા પછી વેશ્યાએ દાસીને સુંદરી સોંપી. ને બધી વાત સમજાવી દીધી. ને સુંદરીને પણ કહેવા લાગી. હે બેટી! સાંભળ હૈયેથી દુઃખને તદ્દન વિસરી જા. મારે ઘરે હવે નિરાંતે રહેવાનું છે. તે અનેક પ્રકારના દુઃખો અને વિડંબનાઓ વેઠી છે. પતિએ તને છોડી દીધી છે. હવે અહીં સ્વસ્થ થા! સૌ સારવાના થશે. સાંત્વનયુક્ત વચનો સાંભળી સુરને કંઇક ટાઢક વળી. હે દીકરી! અહીં હવે તને કોઇ દુઃખી કરી શકવાનું નથી. મનગમતા ભોજનને આરોગો. તાચ થાકને દૂર કર. મારા મહેલમાં સેનાનો હિંડોળો છે. મન માન્યા ઝુલે તુ ઝુલ. હીંચકા ખાવ. આટલા દિવસની શ્રમિતનું સુગંધી તેલનું મજ્જન કરાવ. અને સુગંધીદાર પાણીથી સ્નાન કર. મારે ત્યાં મૂલ્યવાન હીરના ઊંચાં ચીર-રેશમી વસ્ત્રો છે તે પરિધાન કરો. હે બેટી! કપાળે કુંકુમનું તિલક કરો. આંખે કાજળનું આંજન કરો. વળી તારા શરીરે તને મનગમતાં મારા ભૂષણ અલંકારને પહેર. આ ખજાનામાં જે વસ્ત્ર આભૂષણ છે તે દીઐ તારા માટે છે. વળી શરીર પર ચંદનનું વિલેપન કરો જેથી તને શીતળતા પ્રાપ્ત થાય.
આ પ્રમાણે વેશ્યાએ સુંદરીને કહ્યું. દાસી સુરસુંદરીને સ્નાન કરાવવા સ્નાનાગારમાં લઇ ગઇ. સુરસુંદરીને ખબર નથી કે આ કોનું ઘર છે? દાસી સાથે સ્નાનાગારે જતાં મનમાંથી આહ નીકળી ગઇ. ઓહ! અમર! તને શું ખબર કે મારે ઠેર ઠેર પરાયા ઘરમાં ભિખારીની જેમ રહેવું પડશે. સંપૂર્ણ સગવડતાના કા૨ણે સુંદરીએ મુક્ત મનથી સ્નાન કર્યુ. અને શ્રમને દૂર કર્યો. વૈશ્યાના કહેવા પ્રમાણે દાસીએ મૂલ્યવાન રંગીન વસ્ત્રો, અલંકારનો થાળ વગેરે લાવીને સુંદરીને આપ્યા. સુરસુંદરીએ ના પાડી. હે બેન! સ્વામી વિયોગે મને આ કિંમતી વસ્ત્રો અલંકાર ન શોભે. પહેરવાની ના પાડી. સાદા વસ્ત્રો અને સૌભાગ્યનો શણગાર - ચાંલ્લો કર્યો અને સાદા કંકણ પહેર્યા. ગળામાં સાદી કંઠી પહેરી. પોતાના પુરાણા કપડાં સંભાળી લીધાં. જેને છેડે સાત કોડી હતી. તે પણ પોતાના આંચળે બાંધી દીધી. શરીરથી પવિત્ર બનેલી સુંદરી કમરાના એક ખૂણે બેસી શ્રી નવકાર મહામંત્રનું આરાધન કરે છે. શાંત ચિત્તથી પરમાત્માનું સ્મરણ કરે છે. આ બાજુ દાસી પોતાની અક્કાને સમાચાર આપે છે કે સુંદરી તૈયાર થઇને બેઠી છે.
વેશ્યા નયનો નચાવતી, હસતી રમતી સુંદરી જ્યાં બેઠી છે ત્યાં આવે છે. તે વેળાએ સત્તીનું ધ્યાન પણ પૂર્ણ થયું હતુ. ત્યાં આવેલી અક્કાને હાથ જોડીને નમસ્કાર કર્યા. સાદા વસ્ત્ર જોઇને દાસીને કહ્યું કે દીરીને આ કપડાં? દાસી કહે મેં આપ્યા પણ સુંદરી કહેવા લાગી મા! મને આ વસ્ત્રો જ શોભે. બીજા નહિ. અક્કા હેવા લાગી - બેટા! તારે તો સોલે શણગાર સજવાના છે. હાથમાં કંકણ, હોઠને લાલ રંગ કરવા માટે તાંબૂલને લ્યો. નવા નવા વેશનું પરિાન કરવાનું. તેથી તારા આ સુંદર શણગારે જગતના પુરુષો તને જોઇને વધુ આસક્ત થાય. તારું યૌવન ખીલખીલાટ છે. ધનવાનો, રાજકુમારો, આદિ તારા ચરણ મશે. અને તું પણ મનગમતા માણસોની સાથે આ યૌવનના સુખને ભોગવીશ.
(महासती श्री सुरसुंदरीनो रास
63
૭