________________
२९
पुराणं पञ्चलक्षणम् रक्षाच्युतावतारेहा विश्वस्यानु युगे युगे। , तिर्यमर्त्यषिदेवेषु हन्यन्ते यैस्त्रयोद्विषः ॥ भाग० १२-७-१४
संस्था-संस्थाशब्देन सर्गस्यास्य प्रलयस्य वर्णनम् अभीष्टमस्ति । प्रल-- यश्च चतुर्विधो भवति-नैमित्तिकः, प्राकृतिकः, नित्यः, आत्यन्तिकश्च । ___हेतुः-हेतु-शब्देन जीवस्य ग्रहणं भवति । स एव अविद्यावशगो भूत्वा जायते म्रियते च । अत्र जाग्रत्-स्वप्न-सुषुप्ति-दशानां वर्णनं भवति ।
अपाश्रयः--अपाश्रयशब्देन तुरीयतत्त्वस्य ब्रह्मणो वर्णनम् अभीष्टमस्ति । व्यतिरेकान्वयो यस्य जाग्रत्स्वप्नसुषुप्तिषु ।
मायामयेषु तद्ब्रह्म जीववृत्तिष्वपाश्रयः ॥ भाग १२-७-१९
एवं पञ्चलक्षणेन दशलक्षणेन च पुराणानां महत्त्वं वैशिष्ट्यं च प्रतिपाद्यते ।
