Sanskrut Nibandh Shatakam

SR No.: 006194
Original Sutra Author: N/A
Author: Kapildev Dvivedi
Publisher: Vishvavidyalay Prakashan
Publication Year: 1980
Total Pages: 350
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 24 MB

Page 258

७२. देशभक्तिः ( १. भारतमहिमा, २. धन्या भारतभूः प्रकामवसुधा प्रत्ना च तत्संस्कृतिः ।)
न यत्र देशोद्धृतिकामनाऽऽस्ते, न मातृभूमेहितचिन्तनं च। न राष्ट्ररक्षा-बलिदानभावः, श्मशानतुल्यं नरजीवनं तत् ॥ (कपिलस्य)
प्रस्तावना-निखिले भुवने न कोऽपि नरो यः स्वमातृभूमि स्वदेशं वा न प्रणमति । राष्ट्रियभावनैव सा भावना या मानवं स्वदेशोन्नत्यथं प्रेरयति, स्वदेशाभिमानं स्वदेशगौरवं च प्राणेभ्योऽप्यधिकं मन्यते । प्राचीनकालादेव देशभक्तिर्मानवजीवने ओता-प्रोता च । ऋग्वेदे-अहं राष्ट्री संगमनी वसूनाम् (ऋग्० १०-१२५-३), यजुर्वेद-वयं राष्ट्र जागृयाम पुरोहिताः स्याम ( यजु० ९-२३ ) । अथर्ववेदे च पृथ्वीसूक्ते बहवो मन्त्राः प्राप्यन्ते देशभक्तिभावोपेताः । यथा-माता भूमिः पुत्रो अहं पृथिव्याः ( अ० १२-१-१२), वयं तुभ्यं बलिहृतः स्याम ( अ० १२-१-६२) इत्यादयः । रामायण-महाभारत-पुराणादिषु स्वदेशगौरवं देशभक्तिश्च बहुधा कीर्त्यते । स्वदेशभक्ति-भावनयैव प्रेरिताः शतशो महात्मानः शूरा वीराश्च सर्वस्वं विहायापि देशरक्षणं व्यदधुः। केचन च देशोन्नती स्वीयान् असून तृणवद् उज्झांचक्रुः।
देशभक्तेरावश्यकता-देश-प्रेम देशभक्तिश्च जन्मिनोऽनिवार्य कर्तव्यम् । देशभक्तिभावनयैव प्रेरिताः शतशो वीराः समराङ्गणे हेलया स्वजीवनानि समर्पयामासुः । देशभक्त्यैव देशोन्नतिभावना, समाजसुधारभावना, समाजोनतिकामना, राष्ट्र श्रीवृद्धिकरणम्, शत्रून्मूलन-पुरःसरं देशस्य सर्वविध-सुदृढीकरणं प्रवर्तते । यत्र न जागति देशभक्तिभावः स मानवः पशुसंकाशो गण्यते । उक्कं चार्यभाषा-कविना
जिसको न निजगौरव तथा निजदेश का अभिमान है।
वह नर नहीं, नर-पशु निरा है, और मृतक समान है। ___ आङ्ग्लभाषा-विद्वान् डेनियल-वेब्स्टर-महोदयो निर्दिशति यद् अस्माकं जीवनोद्देश्यं राष्ट्रमेव, समग्रं राष्ट्रम्, न किंचिद् अन्यत् ।
Let our object be, our country, our whole country, and nothing but our country.
-Daniel Webster. हावार्ड-महोदयोऽपि देशहित-संपादनं सर्वोत्कृष्टं कर्तव्यं निर्दिशति ।
Our country's welfare is our first concern and who promotes that best, best proves his duty.
-Havard. देशभक्तेमहत्त्वम्-देशभक्तिर्मानवानां सर्वोत्कृष्टं कर्तव्यम् । यत्र न