Sanskrut Nibandh Shatakam

SR No.: 006194
Original Sutra Author: N/A
Author: Kapildev Dvivedi
Publisher: Vishvavidyalay Prakashan
Publication Year: 1980
Total Pages: 350
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 24 MB

Page 217

f
२००
संस्कृतनिबन्धशतकम् देव दीर्घायुष्यं समुन्नतिर्धनावाप्तिः कुलक्षणनिवृत्तिश्च। अतएवाचारवर्णने विष्णुस्मृतौ निर्दिश्यते
नाश्लोलं कीर्तयेत् । नानृतम् । नाप्रियम् । धर्मविरुद्धौ चार्थकामौ । लोकविद्विष्टं च धर्ममपि । विष्णुस्मृति आचाराल्लभते चायुराचारादीप्सितां गतिम् ।। आचाराद् धनमक्षय्यम् आचाराद हन्त्यलक्षणम् ॥ विष्णुस्मृति । सर्वलक्षणहीनोऽपि यः सदाचारवान् नरः।
श्रदधानोऽनसूयश्च शतं वर्षाणि जीवति ॥ विष्णुस्मृति
विद्वज्जनादृतं सत्पुरुषानुष्ठितं देशीयाचारसंनद्धं पारम्परिकक्रमागतम् आचारमपि संगृह्णन्ति विज्ञाः सदाचारे । उक्तं च मनुना
यस्मिन् देशे य आचारः पारम्पर्यक्रमागतः। वर्णानां सान्तरालानां स सदाचार उच्यते ॥ मनु० २-१८
वृत्तं यत्नेन संरक्षेत्-जीवने यदि विद्यते किंचन शाश्वतं तत्त्वम्, तर्हि तद् वृत्तम् एव । चरित्रमेव पुरुषस्य सर्वस्वम् । चरित्ररक्षणेनैव मानवत्वं देवत्वं च । तदभावे दानवत्वं पिशाचत्वं च । चरित्रं हि जीवनस्य सर्वस्वम् । तदेव सर्वथा संरक्ष्यम् । उक्तं च
वृत्तं यत्नेन संरक्षेद् वित्तमेति च याति च। अक्षीणो वित्ततः क्षीणो वृत्ततस्तु हतो हतः ॥ महाभारत आङ्ग्लभाषायामपि सूक्तं केनापिIf we alth is lost nothing is lost. If health is lost something is lost. If character is lost everything is lost.
इन्द्रियसंयमेनैव सर्वाभीष्टावाप्तिर्मनोरथानां सिद्धिश्च । उक्तं च विष्णुस्मृती
दमः पवित्रं परमं मङ्गल्यं परमं दमः। दमेन सर्वमाप्नोति यत् किंचिन्मनसेच्छति ॥ विष्णुस्मृति .
सुवृत्तैरेव शोभन्ते प्रबन्धाः सज्जना इव-यथा सत्कविप्रणीतानि काव्यानि सुवृत्तैर्माधुर्योपेतैः सुन्दरछन्दोभिः शोभन्ते, तथैव सज्जनाः सवृत्तेन सदाचारपालनेन च चकासति । सद्वृत्तस्य परिपालनेनैव श्रीरामचन्द्रो मर्यादापुरुषोत्तमत्वम् अलभत । सद्वृत्तरक्षणार्थमेव लक्ष्मणः शूर्पणखाया नासिकाम् अच्छिनत् । चरित्ररक्षार्थमेव शतशो राजर्षिकन्यका वध्वश्च पद्मिनीप्रभृतयो वीराङ्गनाश्च सतीत्वं वविरे। सदाचाराभावादेव वेदशास्त्र-निष्णातोऽपि, पुलस्त्यमुनिवंशजोऽपि, ब्राह्मणोऽपि दशाननो राक्षसत्वं प्रपेदे । वेदेऽपि आचारस्य