________________
સાધ્વીશ્રી યક્ષા આદિના શોકનો પાર ન રહ્યો. એમને થયું કે, ભાઈ મુનિના મૃત્યુમાં હું નિમિત્ત બની ગઈ ! આનું પ્રાયશ્ચિત્ત શું હશે? સંઘે એમને બહુ સમજાવ્યા કે, આમાં તમારો આશય તો શુદ્ધ હતો. એથી પ્રાયશ્ચિત્તને કોઈ અવકાશ જ નથી ! પણ આટલી સાંત્વનાથીય એમનું મન શાંત ન થતા સંઘે કાયોત્સર્ગ કરીને શાસનદેવતાને સંભાર્યા, શાસનદેવતા પ્રત્યક્ષ થતા બધી વાત જણાવીને સંઘે કહ્યું કે, આપ શ્રી યક્ષા સાધ્વીજીને શ્રી સીમંધરસ્વામીજી પાસે લઈ જાવ, તો એમનું મને સમાધાન મળતા શાંત થઈ શકે !
સંઘે પુનઃ કાઉસ્સગ શરૂ કર્યો અને શાસન દેવતા શ્રી યક્ષાસાધ્વીજીને શ્રી સીમંધરસ્વામીજી પાસે લઈ ગયા. એમણે પ્રભુ સમક્ષ અંતરની વેદના રજૂ કરી. પ્રભુએ જ્યારે કહ્યું કે, તમે આમાં જરાય દોષિત નથી ! ત્યારે જ સાધ્વીજીના મનને શાતા વળી. એ વખતે પ્રભુ સમક્ષ સાધ્વીજી યક્ષાને ભાવના, વિમુક્તિ, રતિવાક્યા અને વિવિક્તચર્યા : આ નામની ચાર ચૂલિકાઓ સાંભળવા મળતા એમનો આનંદ નિરવધિ બન્યો. સ્મરણ શક્તિના પ્રભાવે એને યાદ રાખીને સાધ્વીજી શોકમુક્ત બનીને પુનઃ
જ્યાં સંઘ કાયોત્સર્ગ મુદ્રામાં ખડો હતો, ત્યાં આવ્યા. એમના દ્વારા બધી વાત સાંભળીને સંઘના આનંદનો પાર ન રહ્યો. પાટલિપુત્રમાં જયારે આગમવાચના થઈ, ત્યારે શ્રી સીમંધરસ્વામીજી દ્વારા પ્રદત્ત આ ચાર ચૂલિકાઓમાંની બે ચૂલિકાઓને શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર અને બે ચૂલિકાઓને શ્રી આચારાંગ સૂત્રના અંતે ચૂલિકારૂપે સંલગ્ન કરવામાં આવી.
શ્રી સ્થૂલભદ્રસૂરિજી પોતાનું દીર્ધાયુષ પૂર્ણ કરીને અને શાસનની ધુરા આર્ય શ્રી મહાગિરિ અને આર્ય શ્રી સુહસ્તિ આ બે પટ્ટધરોને સોંપીને વૈભારગિરિ પર ૧૫ દિવસના અનશનપૂર્વક સ્વર્ગવાસી બન્યા. આ બંને આચાર્યોના કાળમાં જૈનધર્મના પ્રભાવક-કેન્દ્ર તરીકે મગધની જેમ અવંતિનો પણ ઉમેરો થયો. સમ્રાટ-સંપ્રતિને પ્રતિબોધીને આર્ય સુહસ્તિસૂરિજીએ જે અદ્ભુત શાસન-પ્રભાવના કરી, એનો રોમાચંક ઇતિહાસ તો ઘણો વિસ્તૃત છે. આ બંને આચાર્યો ૧૧ અંગો અને ૧૦ પૂર્વેના પાઠી હતા,
મહારાજા ખારવેલ
૪૯