________________
વાત મૂકતા શ્રમણ-સંઘની પરિષદ એકઠી થઈ. આ અરસામાં મગધે એક રાજ્યક્રાંતિ પણ જોઈ લીધી હતી અને એથી મગધનું સામ્રાજ્ય નંદવંશ પાસેથી પોતાના બાહુબળે મેળવી લઈને મૌર્યવંશીય ચન્દ્રગુપ્તે પોતાનું શાસન શરૂ કરી દીધું હતું. આ કારણે રાજકીય સ્થિરતાની દૃષ્ટિએ આ કાળ ઘણો સુંદર હતો.
શ્રી સ્થૂલભદ્રસૂરિની નિશ્રામાં પ્રારંભાયેલી એ આગમ-વાચનામાં સંખ્યાબંધ શ્રમણો ઉપસ્થિત થયા હતા અને લગભગ ૧૧ અંગોનું તો વ્યવસ્થિત સંકલન થઈ ગયું હતું. પણ બારમા અંગનો પ્રશ્ન હજી ઉભો હતો. ઉપસ્થિત સાધુઓમાં બારમાં અંગનું જ્ઞાન કોઈની પાસે ન હતું. આ માટે સૌની નજર શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીજી પર પડી, પણ એઓ તો નેપાળમાં હતા. એથી બે મુનિઓ સંઘનો સંદેશ લઈને છેક નેપાળ પહોંચ્યા અને શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીજીને સંઘનો સંદેશ સંભળાવીને પાટલિપુત્ર પધારવા વિનંતિ કરી. એમણે જવાબમાં કહ્યું : સંઘની ભાવનાની અવગણના તો મારાથી કેમ થઈ શકે ? પણ અત્યારે મેં “મહાપ્રાણધ્યાન” આરંભ્યું છે, જે બાર વર્ષ બાદ પૂર્ણ થશે. પૂર્વોની સૂત્ર અને અર્થથી મુહૂર્ત-માત્રમાં પુનરાવૃત્તિ કરવા આ ધ્યાન ઘણું ઉપયોગી છે. તમે સંઘ સમક્ષ આની મહત્તા અને મારી આ પરિસ્થિતિ જણાવશો !
શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીજીનો આવો સંદેશ લઈને એ બે મુનિઓ નિરાશ હૈયે પાછા ફર્યા. પાટલિપુત્રના શ્રમણ-સંઘને એમણે સંપૂર્ણ પરિસ્થિતિથી વાકેફ કર્યાં. સંઘને થયું કે, અત્યારે “મહાપ્રાણધ્યાન” કરતા પણ આ આગમ-રક્ષાનો સવાલ મુખ્ય ગણાય. એથી બીજા બે મુનિઓને યોગ્ય સંદેશો આપીને શ્રમણ-સંઘે નેપાળ તરફ રવાના કર્યા. એ મુનિઓ નેપાળ પહોંચીને શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીજી સમક્ષ ઉપસ્થિત થયા. એમણે કહ્યું : પાટલિપુત્રના સંઘે એક પ્રશ્નનો જવાબ મેળવવા અમને આપની પાસે મોકલ્યા છે. એ પ્રશ્ન છે કે, જે વ્યક્તિ સંઘની આજ્ઞા ન માને, એની શી શિક્ષા કરવી જોઈએ ?
૪૪
~~~~~
~~~~~~
મહારાજા ખારવેલ
