________________
આ માયાજાળનો પાર કોઈ ન પામી શક્યું અને વચિ આખા પાટલિપુત્રમાં ફૂલે પુજાવા માંડ્યો. આની વિપરીત અસર એ થઈ કે, સાહિત્ય ચોર તરીકે વરચિને સાબિત કરનારા મંત્રીશ્વર શકટાલની હવે તો છડેચોક નિંદા થવા માંડી. એથી મંત્રીશ્વરે એક રાત્રે પોતાના જાસુસ દ્વારા બધી માહિતી મેળવી લઈએ, વરચના દંભના પડદાને ઉભોને ઉભો ચીરી નાંખવાનો નિર્ણય કર્યો. આ મુજબ એમણે સામેથી નંદને કહ્યું કે, રાજવી ! વચિ પર ગંગાદેવી પ્રસન્ન થયા છે અને એમના કાવ્યને રોજ સો સુવર્ણ મુદ્રાથી વધાવે છે. માટે આ ચમત્કાર જોવા આપણે પણ જવું જોઈએ ! રાજા એ જવાની તૈયારી બતાવતા જવાનો દિવસ પણ નક્કી થયો. વરચિના આનંદનો પાર ન રહ્યો.
નંદ જે દિવસે ગંગાકિનારે જવાના હતા. એની આગલી રાત્રે જ એ યાંત્રિક હાથમાં ભરાવાયેલી સુવર્ણ મુદ્રાઓથી ભરપૂર થેલીને મંત્રીશ્વરે જાસૂસો દ્વારા મેળવી લીધી અને બીજા દિવસે એને ગુપ્ત રીતે પોતાની પાસે રાખીને સૌની સાથે એઓ ગંગાના કિનારે આવ્યા. આજે વરરુચિના આનંદનો પાર ન હતો. કારણ કે પોતાનો પ્રભાવ છેક રાજા નંદને ગંગાકિનારા સુધી ખેંચી લાવવામાં સફળ બન્યો હતો. વરુચિ ગંગાના જળમાં પ્રવેશ્યો. રોજ કરતાંય અધિક પ્રસન્નતા સાથે એણે ગંગાની સ્તુતિ શરૂ કરી. યંત્રના છેડા પર એણે પગ દબાવ્યો, પણ જ્યાં ખાલી હાથ ઉપર આવ્યો. ત્યાં જ એના મોં પર કાજળ જેવી કાળાશ ફરી વળી.
વરુચિને થયું કે, જો અત્યારે ગંગામાં પૂર આવે અને એ પૂર મને તાણી જાય તો કેવું સારું ! ત્યાં તો મંત્રીશ્વર શકટાલે વરરુચિ તરફ કટાક્ષ કરતાં કહ્યું : પંડિતજી ! સોનામહોરોની થેલીનું દાન કરવામાં ગંગાદેવી આજે પાત્ર ભુલી ગયા લાગે છે. એથી તમારા બદલે મારી પાસે આ થેલી આવી ગઈ છે ?
સૌને નવાઈ લાગી કે આ શું ? રાજાનંદ સમક્ષ વરુચિના દંભના પડદાને ઉભોને ઉભો ચીરતા મંત્રીશ્વરે બધી વાત કહી સંભળાવીં. ત્યારે ફૂલથી વચિને વધાવનારી પ્રજા પંડિત-વરરુચિ પર ફિટકાર વરસાવી
મહારાજા ખારવેલ
૩૦
