________________
ભૂખ્યાને જાણે ભોજન મળ્યાં ! તરસ્યાને જાણે અમૃતનાં પાન મળ્યાં ! ગોમેધ પોતાની બધી વેદના વીસરી જઈને મુનિની વાણી સાંભળી રહ્યો. મુનિએ ટૂંકમાં ધર્મનું સ્વરૂપ બતાવીને અંતે ‘નવકાર’ સંભળાવીને એટલું જ કહ્યું.
‘ગોમેધ ! તું હવે ગિરનારનો ગીતગાયક બની જા. ગરવો ગઢ ગિરનાર છે, એનો મહિમા અપરંપાર છે! આવા એ ગિરનાર પર બિરાજતા ભગવાન શ્રી નેમિનાથ પ્રભુજીના જપ સાથે અને મહામંત્ર નવકારના ધ્યાનમાં તલ્લીન બની જવા પૂર્વક જો તું મૃત્યુ પામીશ, તો તારું ભાવિ સુધરી જશે, માટે બીજું બધું જ ભૂલી જઈને હવે નેમિનાથ પ્રભુ અને નવકાર મંત્રને તું જીવનનો મંત્ર બનાવી દે.’
ગોમેધ મૃત્યુને ઉજાળી લેવા તૈયાર થઈ ગયો. એણે મુનિને નમસ્કાર કર્યા અને ગિરનાર-પતિ શ્રી નેમિનાથ પ્રભુના સ્મરણ સાથે નવકારનું રટણ પણ ચાલુ કર્યું. વધતી જતી વેદનામાં પણ આ સ્મરણ-રટણના પ્રભાવથી ગોમેધ જાણે કોઈ અપૂર્વ મસ્તી અનુભવી રહ્યો. એના હોઠ પર નવકારના જાપ ચાલુ જ રહ્યા. થોડીઘણી પળો વીતી અને ગોમેધનો જીવન-દીપ બુઝાયો. કોઈ અંધારી ખીણમાં પટકાઈ પડવાની અણીએ ઊભેલા ગોમેધને જાણે મુનિએ હાથ ઝાલીને સ્વર્ગના સોપાન પર ચડાવી દીધો. એ ગોમેધ-બ્રાહ્મણ ગિરનાર અને નવકારના ગીત ગાતો-ગાતો મૃત્યુ પામ્યો ને ગિરનારના અધિષ્ઠાયક ગોમેધ યક્ષ તરીકે ઉત્પન્ન થયો.
ગિરનારના ગીતગાયક ગોમેધ-યક્ષ, વાહ ! શી અદ્ભુત તારા જીવન-મરણની કથા ! શી ગૌરવવંતી તારી દેહ છટા ! શંકુ, ત્રિશૂલ અને નકુલથી શોભતી તારી ત્રણ વામ-ભુજાઓથી અને ચક્ર, પરશુ તેમજ બીજોરાથી ઓપતી તારી ત્રણ દક્ષિણ ભુજાઓની તાકાતની તો વાત જ શી થાય ! ઓ ગિરનાર અને ઓ નવકાર, તનેય ધન્ય-ધન્ય કે, તેં આવા પતિતને પાવન બનાવીને ‘પતિત પાવન'નું બિરુદ સાર્થક કર્યું !
૭૪ % ગિરનારની ગૌરવગાથા
