________________
આ જ્વાળા હતી, એટલું નહિ, પણ આ જ્વાળા જળમાંથી નીકળી હતી, એનું આશ્વર્ય અને એનો ખેદ મોવડીઓનાં મોં પર ઊભરાઈ આવ્યો !
જળ જ જ્યાં જ્વાળા બને, ત્યાં શાંતિની શોધ ક્યાં કરવી? સંઘનું મંડળ વીલા મોં સાથે પાછું ફર્યું !
પાછી એ જ મંત્રણા ને એ જ વિચારણા !
હવે પછી કયું પગલું લેવું? સંઘના અગ્રણીઓ ગંભીર મંત્રણાઓ ચલાવી રહ્યા ! હાર એમને ખપતી ન હતી ! પોતાનું જ તીર્થ ! અને એની પર પણ પોતાનો અધિકાર નહિ? આ જ વાત, સહુને શૂલ બનીને પીડી રહી ! પ્રાણની બાજી લગાવીને પણ તીર્થની રક્ષા ઈચ્છતા કેટલાક જવાંમર્દો ઊભા થઈ ગયા. એમની જવાંમર્દીએ સિંહ-સાદ ફેંક્યો :
ન્યાયની સામે નહિ, પણ અન્યાયની સામે અવાજ ઉઠાવવો છે, એમાં આટલી બધી વિચારણાઓ ? અમે અમારું લોહી રેડી દઈશું, પણ તીર્થ પરના આતતાયીઓને તો હઠાવીને જ જંપીશું !”
બલિદાન' સિવાય સમસ્યાનો ઉકેલ બધાંને અસંભવિત લાગ્યો ! મંત્રણા વિખરાઈ. બલિદાનનો નિર્ણય સંઘ આખામાં ઘૂમી વળ્યો !
સંઘવી શ્રાવક ધારના પાંચ પુત્રો, આજે મરણિયા બનીને ઝૂઝવા માંગતા હતા. એમને ખબર હતી કે, મોતના જાગતા મૃગરાજની કેસરા ખેંચવા જવાનું છે ! અને આ આઘાતનો પ્રત્યાઘાત મૃત્યુ જ હોઈ શકે, પણ તીર્થ પ્રેમ, ધર્મની વફાદારી અને ઊકળતા લોહી-કણો આજે મોતની પણ પરવા કરવા તૈયાર ન હતા!
સંઘપતિ ધાર પોતાના પુત્રોની એ “રણ-યાત્રાને અભિનંદી રહ્યા ! સંઘ જુસ્સા સાથે અને જવાંમર્દી સાથે ગિરનાર તરફ ચાલી નીકળ્યો. બન્ને પક્ષનો નિર્ણય એક જ હતો : યુદ્ધ ! ગિરનારની ગૌરવગાથા ડું ૧૧
