________________
“મુંડને વળી મૂંડકાવેરો શાનો ! અમે તો સાધુ છીએ, અમારી પાસે ક્યાં સંપત્તિ છે? જુઓ, આ માથે વાળ પણ નથી, અમે તો મુંડ છીએ! વાળ હતા, એ પણ કોઈને આપી દીધા. હવે તમને અમે શું આપીએ?”
મુનિવરોનો જોશ-જુસ્સો જોઈને સામે પક્ષેય જુવાળ વધ્યો. આમ ને આમ વાતે વાદનું સ્વરૂપ પકડ્યું. વાદ, વિવાદમાં પલટાયો. કડવાં તીખાં ઘણાં વેણોની વર્ષા થઈ, અંતે મૂંડકાવેરાના એ નિયમને પગ નીચે કચડીને મુનિઓ આગળ વધી ગયા. આજે છેક ત્રીજા દિવસે, ગિરનારના એ ગીત-ગાયકોના મોં ઉપર ઉલ્લાસ, ઉજમા અને ઊર્મિની ત્રિવેણી રચાઈ !
– ૦ - મુનિઓ ચાલ્યા ગયા, એથી મૂંડકું ઉઘરાવનારાઓનો ક્રોધ નિસીમ બન્યો રે! એક તો મૂંડકું ચૂકવ્યું નહિ ને ઉપરથી આપણા પર સત્તા ચલાવીને એ ગયા! આ તો હડહડતો અન્યાય ! આની દાદ-ફરિયાદ થવી જ જોઈએ, ને એ બધા મંત્રીશ્વર પાસે આવ્યા. ધા નાંખીને એમણે પોતાની ફરિયાદ રજૂ કરી. મંત્રીશ્વરે સહાનુભૂતિનો ભાવ બતાવ્યો ને બીજી બાજુ એ મુનિઓને તેડાવ્યા. ફરિયાદીઓને થયું : મંત્રીશ્વર અમારા પક્ષમાં છે!
મુનિઓએ ધાર્યું જ હતું તેડું આવવું જ જોઈએ. ને થોડી વારમાં તેડું આવ્યું. મુનિવરો મંત્રીશ્વર પાસે ખડા થઈ ગયા.
ફરિયાદીઓએ કહ્યું : મંત્રીશ્વર ! આ મુનિઓએ “નિયમ-ભંગ” તો કર્યો, પણ એ ઉપરાંત અમારી પર જોર-જુલમી કરીનેય યાત્રા કરી. આનો ન્યાય માંગવા અમે અહીં આવ્યા છીએ !”
પોતાનું મોં મુનિઓ ભણી વાળીને મંત્રીશ્વરે પૂછ્યું : મુનિવરો ! આ ફરિયાદની “સાચ-જૂઠ અંગે આપને કંઈ કહેવું છે?
મુનિવરોએ મક્કમતાથી કહ્યું : હા. મંત્રીશ્વર ! મૂંડકું ભર્યા વિના જ યાત્રા કરી, એ અમે કબૂલીએ છીએ, પણ આમાં પ્રશ્ન એ છે કે,
૧૨૮ ગિરનારની ગૌરવગાથા