________________
‘મહારાજા ! કેવો આ કળજુગ આવ્યો છે ! શું દોસ્ત કે શું દુશ્મન ? કોઈનાય દિલની ધરતી, વિશ્વાસનાં વાવેતર માટે આજે પથરાળ બની છે ! મહારાજ ! રાજભંડારના અધ્યક્ષને પૂછવા જેવું છે કે, જૂનાગઢથી એક કોડીય રાજના ચોપડે જમા થઈ છે ખરી ?'
હુકમ છૂટ્યો અને ચોપડા સાથે અધ્યક્ષ હાજર થઈ ગયો ! ચોપડાનાં કાળાં પાનાં ઉથલાવતાં સિદ્ધરાજે એને પૂછ્યું : આમાં જૂનાગઢના હિસાબ-કિતાબ ક્યાં છે ?
‘મહારાજ ! જૂનાગઢથી કંઈ જ આવ્યું નથી, પછી એનો હિસાબકિતાબ તો ક્યાંથી લખાયો હોય ?
ચોપડાનાં નિષ્પ્રાણ પાનાં પણ જાણે બોલ્યાં : ના, મહારાજ! જૂનાગઢથી એક કાણી કોડીય નથી આવી !
સિદ્ધરાજ સમસમી ઊઠ્યા ! પ્રધાનોને પડકારતાં એમણે કહ્યું :
‘શું આટલું બધું અંધેર ચાલે છે ? આજે ત્રણ ત્રણ વર્ષનાં વહાણાં વાયાં, છતાંય સોરઠની સાગર સમી સમૃદ્ધિમાંથી એક બિંદુય આવ્યું નથી ? અને છતાં સજ્જન પાસે કોઈ હિસાબ પણ માંગતું નથી ?'
મહામંત્રીને થયું ઃ મહારાજા કંઈક વધુ પડતા લાલ થઈ ગયા છે ! એમને દંડનાયક પર પૂરો વિશ્વાસ હતો ! એમણે કહ્યું :
મહારાજ ! આમાં અવિશ્વાસની કે આશંકા કરવાની કંઈ જરૂર નથી ! નેકી અને નીતિ, ઈમાનદારી ને વફાદારી, હજી કંઈ મરી ગયાં નથી ! રાજ્ય તરફથી એક દૂત રવાના થાય ! સજ્જન પાસે જઈને એ ખુલાસો માંગે અને પછી જો ખુલાસામાં અવિશ્વાસની એંધાણી જણાય, તો જુદી વાત !'
મહામાત્યની આ દૂરંદેશી અને ઠરેલપણા પર સિદ્ધરાજ ઊછળી
પડ્યા :
૯૮ 3 ગિરનારની ગૌરવગાથા
