________________
ન
રાજવી જિતશત્રુના સમયની સ્મૃતિઓને પ્રજા ભલે વીસરી ગઈ! પણ એ સમયની એક સ્મૃતિ નવા રાજવી | સુમંગલનો કેડો છોડતી ન હતી. એ સ્મૃતિ હતી : મંત્રીપુત્ર શ્યનક પર ગુજારેલા સિતમોની ! સુમંગલ રાજવી કોઈ વાર
જ્યારે એકલા-અટૂલા બેસતા, ત્યારે આંખ આગળ એક માત્ર મજાક-મશ્કરી ખાતર મંત્રીપુત્ર પર પોતે વરસાવેલી વિટંબણાની વણઝાર ખડી થઈ જતી અને એઓ નિસાસો નાખી જતાઃ રે ! મારી રમતોથી ત્રાસી ગયેલા એ મંત્રી-પુત્રે આત્મહત્યા તો નહિ કરી હોય ને? મેં એની સાથે ખેલેલા ખેલ તો એટલા બધા ખતરનાક હતા કે, એ આ નગરથી જ નહિ, આ જીવનથી પણ છેડો ફાડી નાખ્યા વિના જંપ્યો નહિ હોય! હાય ! મારી મજા એના માટે કેવી સજા બની ગઈ હશે!
ઘણી વાર એકાંતની પળોથી ઘેરાયેલા રાજવીની આંખ મંત્રીપુત્ર યેનકની આવી કોઈ સ્મૃતિ તાજી થતાં રડી ઊઠતી. પણ કહેવાય છે ને કે, દુઃખનું ઓસડ દહાડા! થોડાં વધુ વર્ષો વીત્યાં અને મંત્રીપુત્રની સ્મૃતિ ભુલાયેલા કોઈ ભૂતકાળની જેમ રાજવી સુમંગલના કાળજાના કિનારા પરથી અદશ્ય બની ગઈ !
જનની ને જન્મભૂમિનાં અદશ્ય કામણનો તંત તો કોઈ સંત જ તોડી શકતા હોય છે. તપસ્વી યેનકની તપની કીર્તિ એક દહાડો એટલી બધી વ્યાપક બની કે, એમના માટે આશ્રમનો ત્યાગ કરીને બીજા દેશો અને ગામ-નગરોને દર્શન આપવાની વિનંતીઓની વણઝારને વશ થયા વિના કોઈ આરો-ઓવારો ન રહ્યો ! ને તપસ્વીએ સૌ પ્રથમ જન્મભૂમિ વસંતપુર તરફ પ્રયાણ કર્યું. ભીષ્મ અભિગ્રહથી અને તીક્ષ્ણ તપથી ઠેર ઠેર અહોભાવ તેમજ આશ્ચર્યની અંજલિઓને
જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૧ | ૨
