________________
જિનધર્મની સત્યતા ઉપર વારી ઊઠ્યા અને સ્કંદકનાં ઓવારણાં લઈ રહ્યા.
સમય મધ્યાહ્નનો હતો. સ્થળ શ્રાવસ્તીની રાજસભાનું હતું. જિતશત્રુ-રાજાના નેતૃત્વ હેઠળની સભામાં જ્ઞાનગોષ્ઠિના રંગનો પતંગ બરાબર ચગ્યો હતો. એટલામાં જ કુંભકાર નગરથી આવેલા રાજપુરોહિત પાલકે પગ મૂક્યો.
પુરોહિત પાલક! પોતાના જમાઈરાજ શંકડાગ્નિનો જમણો હાથ! વિદ્વત્તા અને વૈભવથી ઓપતા પુરોહિત પાલકનું સહુએ સન્માન કર્યું. પાલકે સ્કંદકની વિદ્વત્તા અને જૈન ધર્મ તરફની પ્રિયતા સાંભળી હતી. જ્ઞાનગોષ્ઠીમાં ભાગ લઈને, થોડી પળો બાદ એણે વાતને વિચિત્ર વળાંક આપ્યોઃ
“મહારાજ! જ્યાં સ્નાન તરફ સ્નેહ ન હોય, શૌચવાદને જ્યાં શોખ ગણીને દૂર કરાયો હોય એવો ધર્મ, ધર્મ કઈ રીતે ગણાય? કાયા જો શુદ્ધ ન હોય, તો કાળજું કઈ રીતે શુદ્ધ થાય ? દેહની શુદ્ધિ પર ભાર મૂકતો ધર્મ જ દિલને શુદ્ધ બનાવી શકે! ધર્મનું ટૂંકું લક્ષણ એટલું જ કે, અશુદ્ધને જે શુદ્ધ બનાવે એ ધર્મી
પાલકે વાંકી આંખે સ્કંદક તરફ નિહાળતાં પોતાની વાત કરી. સ્કંદક સમજી ગયો કે, પાલકનો આ કટાક્ષ મારા પ્રિય ધર્મ ઉપર જ છે. એણે સણસણતો જવાબ વાળ્યોઃ
“પરમ અને ચરમ કક્ષાનો શૌચવાદ તો આ દુનિયામાં એક માત્ર માછલાંએ જ આવકાર્યો છે. આખો દિવસ જે પાણીમાં નહાયા જ કરે, એની શરીર-શુદ્ધિ માટે તો પૂછવાનું જ શું હોય! તો એના મતે માનવ-જીવન મુક્તિનું મંગલ દ્વાર નહિ, પણ મત્સ્યજીવન જ મુક્તિનું મંગલ દ્વાર હોવું ઘટે!”
આખી સભામાં હાસ્યનું મોજું ફરી વળ્યું. પાલકનું મોં પડી ગયું. ત્યાં તો સ્કંદકે અધૂરી વાત પૂરી કરતાં જણાવ્યું :
જ | જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૧
