________________
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ]
[ ૬૧.
થતાં મેાક્ષ પ્રાપ્તિ થઇ શકે, તેથી જ “જ્ઞાનક્રિયાભ્યાં મેાક્ષ:” કહ્યુ છે. જ્ઞાનપૂર્વક ક્રિયા કરવાથી જ મેાક્ષ પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે, એમ દૃઢ શ્રદ્દા રાખી આર‘ભ સમારભના કાર્યા ન કરે ને દયામય અહિસા ધમ પાળે એમ શસ્ત્ર પરિના નામે પ્રથમ અધ્યયનના અતે પ્રભુએ ફરમાવ્યું છે.
અધ્યયન બીજું ‘લાકવિજય” છ ઉદ્દેશા છે.
પહેલા અધ્યયનમાં છકાય જીવાની ‘દયા પાળવાનુ ” કહ્યું, જે છકાચ વાની યથાર્થ દયા પાળે, તે જ સાચા “લાક વિજેતા” અર્થાત્ છકાય જીવાના નાથ બની શકે,”
–આ પ્રમાણે તેના બીજા અધ્યયન સાથે સખધ રહેલે છે.
“લાક” એ પ્રકારે કહ્યો છે (૧) દ્રવ્ય લેાક (૨) ભાવ લેાક. મનુષ્ય, પશુ, પક્ષી વગેરે તિ"ચ જે ક્ષેત્રમાં રહે છે તે મનુષ્યક્ષેત્ર અર્થાત્ તિર્થાં લેાકને દ્રવ્ય લેાક” કહ્યો છે, અને ક્રોધમાનાદિ જે કષાયભાવા છે તેને ભાવલેક કહ્યો છે, જો કે અત્રે “ લેાક ” શબ્દને ચતુતિરૂપ “ સંસાર ’ ના અમાં પ્રયેાજેલ છે. તેથી પહેલા ઉદ્દેશાના પહેલા જ સૂત્રમાં કહે છે ઃ
“ જે ગુણે સે મૂલઠ્ઠાણે જે મૂલઠ્ઠાણે સે ગુણે ”!
અર્થાત્ “ જે શબ્દાદિ વિષયેા છે, એ જ સ’સારનુ મૂળભૂત કારણ છે, અને સંસાર છે તે જ શખ્વાદિ વિષય છે.” એટલે કે પાંચ ઇંદ્રિયાના વિષયારૂપી જે શબ્દાદિ
