________________
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ].
[ ૫૯ પહેલા ઉદ્દેશાના ભાવ શરૂમાં કહ્યા.
આ પ્રમાણે આત્માદિનું સ્વરૂપ જાણુને, પ્રથમ ઉદેશાના. ઉત્તર ભાગમાં કહે છે કે આ અજ્ઞાનદશાને લીધે જીવો. માનવ ભવ પામીને પણ પોતાની જીંદગી સુખચેનમાં ટકાવી. રાખવા માટે, તથા માન, પ્રતિષ્ઠા વગેરે માટે પાપમય ક્રિયા. અનુષ્ઠાન કરી આરંભ અને પરિગ્રહના પાપને સેવતા હોય છે; તેનાથી સંસાર સાગરને છેક કાંઠે આવીને જીવ ફરી સંસાર પરિભ્રમણ રૂપ દુઃખની વૃદ્ધિ કરીને દુર્ગતિમાં જાય છે, માટે આત્માથી જીએ ભગવંતના વચન પર શ્રદ્ધા રાખી પાવમય સાવદ્ય–ક્રિયા અનુષ્ઠાને તજી, જ્ઞાન-દર્શનચારિત્ર ને તપરૂપ મેક્ષમાર્ગની આરાધના કરવી એ જ મનુષ્યભવ માટે કર્તવ્યરૂપ છે. સાધુ વર્ગો આરંભ પરિગ્રહથી સર્વથા દૂર રહેવું અને ગૃહસ્થીએ અપાર ભી અને અ૫. પરિગ્રહી બનવું તે જ મનુષ્ય ભવની સાર્થકતા થાય, હિંસા, અધર્મરૂપ છે, કર્મબંધ કરાવનારી છે, અહિંસા ધર્મરૂપ છે, કર્મબંધ રોકનારી છે, તે જ મોક્ષપ્રાપ્તિને ઉપાય છે, એવી શ્રદ્ધા અને વિવેક રાખી જીવહિંસા ન કરવી તેમ અંતભાગમાં ફરમાવ્યું છે. - ત્યાર પછીના છ ઉદ્દેશામાં અનુક્રમે છ કાયના જીવો (૧) પૃથ્વી (૨) પાણી, (૩) અગ્નિ, (૪) વનસ્પતિ, (૫) ત્રસકાય–આમાં બેઈદ્રિય; તેઈદ્રિય ચૌરેનિદ્રય અને પંચેદ્રિય જીવોનો સમાવેશ થાય છે, અને (૬) વાયુકાયના જીવોનું સ્વરૂપ બતાવીને શાસ્ત્રકાર સાધક આત્માને એવું જ્ઞાન કરાવે. છે કે હે મુની! હે સાધક! આ છકાય છની જે કુલ ૮૪ લાખ જીવાનિ સવશે કહી છે, તે પ્રત્યેકમાં તું એકવાર નહિ પણ અનેક વાર ઉપજીને આ મનુષ્યભવમાં આવ્યા
