________________
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ]
[ ૪૩ સારં પણવણાએ ચરણ ! તસ્સ વિ હોઈ નિવવર્ણ | નિવાસય સાર અવબાહું જિણુવિતિ |
આચારાંગ એવી રીતે સારભૂત છે કે તેમાં જિનેશ્વરે ચરણકરણનુગનું અર્થાત્ સાધુના આચારધર્મનું ને ચારિત્રધર્મનું નિરૂપણ કર્યું છે, તેમાં સર્વજ્ઞ ભગવંતની પ્રરૂપણ એ સારભૂત છે, તેથી સૌથી પ્રથમ ચરણ કરણનુયોગ અર્થાત્ સંયમીના ક્રિયા અને આચારનું પ્રતિપાદન કરવું એ જ સારભૂત છે, કારણ કે કહેવત છે કે ? અન્ન તે ઓડકાર ? તેમ જેવા વિચાર, તેવું તે આચરણનું ફળ. મન, વચન, અને કાયાના વિશુદ્ધ આચરણ વગર, મોક્ષરૂપી ફળની, સંપૂર્ણ વીતરાગતાની પ્રાપ્તિ કદાપિ થતી નથી. આચારની વિશુદ્ધિથી નવા અશુભ કર્મ બંધાતા અટકે છે, અને પૂર્વસંચિત બળીને ભસ્મ થઈ જાય છે, એટલે સર્વથા કર્મક્ષય થવાથી નિર્વાણપદની પ્રાપ્તિ થાય છે. નિર્વાણપદની પ્રાપ્તિથી જીવાત્મા પરમાત્મા બને છે અને મોક્ષના અવ્યાબાધ શાશ્વતા સુખને પ્રાપ્ત કરે છે, એમ જિનેશ્વવરાએ કહ્યું છે. તેથી નિરાબાધ સુખના અભિલાષી જીએ સૌથી પ્રથમ પિતાના આચાર અર્થાત્ વતનમાં સુધારો કરવાની પરમ આવશ્યકતા જાણી. તીર્થકર ભગવતેએ દ્વાદશાંગીમાં “ આચારાંગ ને પ્રથમ સ્થાન આપ્યું છે.
આચારાંગ એ સાધુ–સાદવીજીના સંયમ જીવનને પાયે છે. એના ઉપર જ ચારિત્રપાલનનો સઘળો આધાર છે. પાયા વગરની ઈમારત પવનને સહેજ ઝપાટો આવતા.
જેમ ઢળી પડે છે, તેમ જ આચારાંગના ભાવને અંતરમાં - દઢ કર્યા વગરના સંયમજીવન આધુનીતાને સહેજ વાયરો
