________________
૨૨ ]
[ આગમસાર સવની રક્ષા કરવા રૂપ અહિંસામય દયાધમની પરૂપણુ કરતા (નિગ્રંથ) પ્રવચન રૂડાભાવે કહ્યા.” આજ કારણથી સૂફમજીની દયા પાળવારૂપ સૂક્ષ્મ અને વ્યાપક અહિંસાધર્મનું અને તેને અનુરૂપ આત્મસાધનાનું જે શ્રેણીબદ્ધ સ્વરૂપ આગમમાં કહેવામાં આવ્યું છે, તેવું વૈજ્ઞાનિક અને ક્રમબદ્ધ કથન અન્ય કોઈપણ ધર્મમાં કે ઈતર સાહિત્યમાં જોવા મળતું નથી. જૈન સૂત્ર-સિદ્ધાંતમાં વિચાર-વાણી અને વર્તનને, વૃત્તિ, પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિને, ભાવના અને કર્તવ્યને જે સુમેળ જોવા મળે છે તે અન્ય કેઈ દર્શનમાં જોવા મળતો નથી. તેનું મૂખ્ય કારણ જીવ સંબંધી માન્યતાનું અધુરાપણું જણાય છે. કારણ કે અન્ય ધર્મો અહિંસાને જીવદયાને માનવા છતાં વનસ્પતિ, પાણ. વગેરેમાં આપણું જીવ જે જ જીવ છે તેમ માનતા જ ન હતા. અનાદિકાળથી અનંત તીર્થકર ભગવંતોએ પાંચે એકેદ્રિય (૧) પૃથ્વી, (૨) પાણી, (૩) અગ્નિ, (૪) વાયુ અને (૫) વનસ્પતિમાં જીવ છે તેમ કહીને તેમની પણ દયા પાળવાનું કહ્યું છે. તે વાતને આજનું વિજ્ઞાન પણ સમર્થન આપે છે. તેથી તીર્થકરોની વાત કેટલી સાચી હતી, અને યંત્રોની સહાય વગર જીવેનું આવું સૂક્ષમ સ્વરૂપ કેવી રીતે જાણ્યું હશે? તે વિચારતાં થયા છે અને તેમના આ વિશાળ આત્મજ્ઞાનને સર્વજ્ઞતા ન કહેવાય તે બીજું શું નામ આપી શકાય તેમ પણ વિચારતાં થયા છે. તીર્થકરેના સર્વજ્ઞસવદશીપણુની આ અનન્ય સાબિતિ છે. તેથી જ તેમના વચનરૂપી આગમને અનન્ય, અદ્દભૂત, અને આત્મકલ્યાણ કરનારા શાસ્ત્રોમાં અણમેલ કહ્યા છે. તેથી જ મહાગી આનંદધનજી મહારાજ કહે છે –
