________________
શ્રી તસ્વાર્થ સૂત્ર ].
[ ૪૦૭ મંગલમય આવશ્યક (પ્રતિક્રમણ) સૂત્ર છે. આત્માને જે દેષ લાગ્યો હશે. તે પ્રતિક્રમણ દ્વારા વિશુદ્ધિ થશે અને કશે પણ દોષ લાગે નહિ હોય તે પણ શુદ્ધ ભાવે પ્રતિકમણુદિ કરવાથી ચારિત્રની ઉત્તરોત્તર વિશુદ્ધિ એવી તો થતી જશે કે જે સાધકને સામાયિક ચારિત્રથી યથાખ્યાત ચારિત્રે પહોંચાડી સર્વજ્ઞ સર્વદશી કેવળી ભગવંત બનાવી દેશે માટે ભાવપૂર્વક પ્રતિકમણ કરવું.
ઈતિ આવશ્યક સૂત્ર સમાપ્તમ્ ! ઈતિ આગમસાર સમાપ્તમ્ !
શ્રી તત્ત્વાર્થ સૂત્ર આ સૂત્ર આચાર્ય કૃત અને સંસ્કૃત ભાષામાં છે. દશ અધ્યયન છે. ને ગદ્ય સૂત્ર કુલ ૩૪૪ છે, ગાથા નથી.
જીવાજીવાદિ સાત (નવ) તત્ત્વનું નિરૂપણ કર્યું છે તેથી “તત્વાર્થ સૂત્ર” નામ સાર્થક થાય છે. તેના રચયિતા આચાર્યશ્રી ઉમાસ્વામી (બીજુ નામ ઉમાસ્વાતિ) છે. વિક્રમસંવતના પહેલા સૈકામાં આની રચના થઈ છે. આથી વિશેષ માહિતિ મળતી નથી.
વિશેષતા :–જેન તત્ત્વજ્ઞાનની એક પણ વાત રહી ન જાય અને દ્રવ્યાનુયોગ, ગણિતાનુયોગ ને ચરણકરણનગના ભાવો સંક્ષેપથી–અતિસંક્ષેપથી છતાં પણ સંપૂર્ણપણે આવી જાય તેવી રૂડી ૨ચના આચાર્યશ્રીએ લગભગ બે હજાર વર્ષ પહેલાં કરી છે, તેથી આ સૂત્ર શ્વેતાંબર, દિગંબર આદિ સવ ફિરકાઓને આજ સુધી માન્ય રહેલ છે. તેની પ્રશસ્તિ કરતાં શ્રી. ઉમાસ્વાતિ મહારાજે પોતે જ તત્વાર્થાધિગમ
