________________
૩૬૪ ]
[ આગમસાર ને ત્રણ ગુપ્તિરૂપ અષ્ટપ્રવચનમાતામાં તથા બીજા જે દેષો લાગવાની સંયમી જીવનમાં સંભાવના છે, તેના શુદ્ધિકરણના ઉપાય ને વિધિ તેમાં કહ્યા છે, આમ છેદસૂત્રોમાં આ સૂત્રની પ્રધાનતા છે. આ સૂત્રના યથાર્થ જ્ઞાતા બન્યા વગર (૧) કેઈપણ સાધુ-સાધ્વીજી પોતાના સંસારી સગાસંબંધીને ત્યાં ભિક્ષા માટે જઈ શક્તા નથી, (૨) ઉપાધ્યાય વગેરે પદવીઓ માટે યોગ્ય ગણવામાં આવતા નથી, (૩) પિતાના સમુદાયને અગ્રેસર થઈને વિહાર કરી શકતા નથી, કારણ કે તેના જાણપણું વિના કઈ પણ સાધુ પ્રાયશ્ચિત આપવાને અધિકારી બની શકતો નથી એમ વ્યવહાર સૂત્રમાં ફરમાવવામાં આવ્યું છે. (૧–વ્યવહાર સૂત્ર ઉ. ૬. સૂત્ર ૨/૩, (૨) ઉ. ૩, સૂત્ર ૩ અને (૩) ઉ. ૩ સૂત્ર ૧.).
દેના પ્રકાર – દેશોમાં મુખ્યત્વે સચેત આહારપાણીન, આહારાદિ વાપરવાના, ઉપગ રહિત પાઠવાને, પરઠવાના સ્થાનેના, પગ વિ. દબાવવાના, શરીર સુશ્રુષાના, રોગોમાં ઉપચાર કરાવવાના, વાળ, નખ, આદિ કાપવા કે કપાવવાના, ચોમાસાના સ્થાનક યાચવાના, પાટપાટલા આદિ ચાચવાના, કુશીલ સાધુ પાસેથી વસ્ત્ર પાત્રાદિ ગ્રહણ કરવાના, રોજ એક જ ઘરે ગોચરીએ જવાના, દાંત સાફ કરાવવાના, આંખ, કાન વિ.ના મેલ કાઢવાના, વસ્ત્રાદિને તડકે નાખવાના, -બી કે ઠળીયાવાળા ફળ ખાવાના, શેરડી આદિ જેમાં ખાવાનું છે અને ફેંકી દેવાનું ઝાઝુ તેવા પદાર્થો ખાવાના, અકાળે સજઝાય કરવાના, ચાર મહાપ્રતિપદા તે રૌત્ર, અષાડ, ભાદરવા ને કારતક વદ ૧ના સ્વાધ્યાય કરવાના, સ્વાધ્યાયના કાળે સ્વાધ્યાય ન કરવાના વિ. વિ. દેષ ૧ થી ૧૯ ઉદ્દેશામાં કહ્યા છે.
