________________
અનુગદ્વાર સૂત્ર ]
[ ૩પ૯ નીવડતા નથી. કેવળજ્ઞાની પણ શ્રુતજ્ઞાન વડે જ અન્યને બોધ આપી શકે છે.
પછી આવશ્યક સૂત્રનું દૃષ્ટાંત આપી વ્યાખ્યા પદ્ધતિ કેવી હોવી જોઈએ તે કહ્યું છે. તેમાં આવશ્યક સૂત્ર એક શ્રુતસ્કંધ છે. તેના છ અધ્યયન છે. તેના નામ અને આવશ્યક શબ્દની વ્યાખ્યા આપી છે. પણ આવશ્યક સૂત્રના પદ કે અર્થ આપ્યા નથી. આથી સ્પષ્ટ થાય છે કે અનુ
ગદ્વાર સૂત્ર મુખ્યતાઓ અનુયાગની વ્યાખ્યાઓના દ્વારેનું નિરૂપણ કરનાર સૂત્ર છે. પણ અન્ય સૂત્રોના પદ ને અર્થ આપનાર શાસ્ત્ર નથી. આજ પદ્ધતિ બધા આગમેની વ્યાખ્યા કવામાં પણ અપનાવેલી છે.
પછી “આવશ્યકને (૧) નામ, (૨) સ્થાપના (૩) દ્રવ્ય અને (૪) ભાવ નિક્ષેપ પર ઉતારી તેનું સ્વરૂપ બતાવ્યું છે. આ પ્રમાણે શ્રુતજ્ઞાનનો મહિમા અને દ્રવ્ય અને ભાવ આવશ્યકનું સ્વરૂપ બતાવીને પછી ઉપકમ અર્થાત્ સૂત્રમાં આવેલ વિષયને કમરૂપથી અનુકમથી નિક્ષેપ કરવા તે છે ભેદે (૧) નામ (૨) સ્થાપના (૩) દ્રય, (૪) ક્ષેત્ર (૫) કાળ ને (૬) ભાપકમથી બતાવેલ છે. આનુપૂવ દશ ભેદે કહી છે. પછી સમાવતાર અનુગમ એટલે કે આનુપૂવી વિ. જે દ્વાર છે તેના વડે વિચારણ કરી સામાયિક વગેરે છ અધ્યયનની યોજના કરવી, પછી નામાનુપૂવીમાં નામના એક બે, યાવત્ દશ નામ બતાવ્યા છે. પછી ઔદયિક આદિ છ ભાવ, ૭ સ્વર, ૮ વિભકિત, ૯ રન પ્રમાણ, ૩ પ્રકારના અંગુલ, પલ્યોપમ અને સાગરોપમનું માપ ઔદારિક આદિપ શરીર, ગર્ભજ મનુષ્યની સંખ્યા, પ્રમાણ, નય, સંખ્યાત, અસંખ્યાત અનંત, સાધુની ૮૪ ઉપમા,