________________
નંદીસૂત્ર ]
[ ૩૫૫ અનક્ષર કૃત અનેક પ્રકારે છે. તે અક્ષરના ઉચ્ચારણ કર્યા વિના છીંક, ખાંસી, બગાસા, ઢોલ, નગારા, આદિને શબ્દ (અવાજ). અનક્ષરવાણી છે, માટે અનક્ષરગ્રુત કહેવાય.
સંગ્રી શ્રુતના ૩ ભેદ (૧) સંજ્ઞી કાલિકપદેશ, (૨) સંજ્ઞી હેતુપ્રદેશ ને (૩) સંસી દષ્ટિવાદેપદેશ. કાલિકેપદેશ એટલે શ્રુત સાંભળીને વિચારે, નિર્ણય કરે, અર્થને ગષે, પરમાર્થને ગરે, ચિંતન કરે અને નિશ્ચય કરી ફરી વિચારે તે છ ભેદે સંજ્ઞી જીવને હોય તે. (૨) હેતુપદેશ અર્થાત્ તેને સંજ્ઞી ધારી રાખે, અને (૩) દષ્ટિવાદોપદેશ એટલે ક્ષપશમભાવે સાંભળે, હેતુ કે અર્થ સહિત ભણે, ભણાવે, તે. આનાથી વિપરીત (ઉલટા) ભેદવાળું અસંજ્ઞીશ્રુત છે. તે સાંભળે પણ વિચારે નહિ, (૨) ધારી રાખે નહિ, (૩) ક્ષપશમભાવે ભણે ભણવે નહિ કારણ કે જીવ અસંજ્ઞી (મન વગરનો) છે, એટલે અજ્ઞી શ્રુત.
(૫) સભ્ય શ્રુત-તે સર્વજ્ઞ સર્વદશી તીર્થંકર પ્રણીત તથા ગણધર શું થાત તે દ્વાદશાંગીરૂપ આગમ. સમ્યુષ્ટિ માટે સ્વશ્રુત અને પરહ્યુત પણ સમ્યગદ્ભુત છે. કારણ કે પરબ્રુતમાંથી પણ જિનવચનથી વિપરિત ન હોય તેવા બોધ લે છે ને આપે છે જ્યારે મિથ્યાદષ્ટિને સ્વશ્રત પણ મિચ્છારૂપે પરિણમે છે, કારણ કે માન્યતા જ જિનવચનથી વિપરીત છે, સમ્યક્ શ્રુત સિવાયના જે શાસ્ત્રો કે ગ્રન્થ છે તે મિથ્યાશ્રુત છે તે જોતિષ વિ. વિ. (૭–૧૦) આ ચારેને ભાવાર્થ સાથે છે. પૂર્વોક્ત દ્વાદશાંગી જ્યારે આંતરામાં ભરતાદિ ક્ષેત્રોમાં વિચ્છેદ જાય તે અપેક્ષાએ આદિ-સપર્યવસિત (સાંત) છે, અને મહાવિદેહાદિ ક્ષેત્રોમાં સદાકાળ છે તે અપેક્ષાએ અનાદિ અપર્યવસિત, અગર પર્યાયાર્થિક
