________________
૧૬ ]
[ આગમસાર શ્રી નંદી સૂત્રમાં ૭૩ સૂત્રોના નામ છે. (કાલિક. ૩૧ ઉલ્કાલિક-૨૯ અંગપ્રવિષ્ટ–૧૨ આવશ્યક, ૧=૭૩) હાલ ૩૨ (બત્રીસ) રહ્યા છે, તેમ સ્થાનકવાસી અને તેરાપંથી પરંપરા માને છે, જ્યારે મૂર્તિપૂજક દેરાવાસી પરંપરા તે. ૩૨ ઉપરાંત બીજા તેર મળી કુલ ૪૫ આગમને માને છે. દિગંબર પરંપરા ભગવાનના સમયનું જ્ઞાન સંપૂર્ણપણે વિચ્છેદ (નાશ) પામ્યાનું માને છે; તેથી પ્રભુ મહાવીર
સ્વામી નિર્વાણ પામ્યા પછી આશરે છ વર્ષ પછી થયેલા કુંદકુંદાચાર્ય પ્રમુખ અન્ય દિગબર આચાર્યોએ ચેલા સમયસાર આદિ શાસ્ત્રોને માને છે.
આ પ્રમાણે દ્વાદશાંગીની રચના થયા પછી બીજા પણ શાસ્ત્રો ગણધરે અને સ્થવિરો અર્થાત બીજા આચાર્યોએ રચ્યા. તેથી દેવર્ધિગણુ ક્ષમાશ્રમણે તેમનું વગીકરણ દ્વાદશાંગીનું–બાર મૂખ્ય અંગસૂત્રોનું “અંગપ્રવિષ્ટ” અને બીજા સૂત્રોને “અંગ બાહ્ય” કહીને કર્યું.
ત્યારબાદ આચાર્ય આર્ય રક્ષિતે સૌ પ્રથમ અનુગ. અનુસાર વિષયની દૃષ્ટિથી બધા સૂત્રોને ચાર વિભાગોમાં નીચે પ્રમાણે વિભક્ત કર્યા – (૧) દ્રવ્યાનુયોગ-દ્રવ્ય અર્થાત્ આત્માને લગતા. દષ્ટિવાદ (છ એ દ્રવ્યનું વર્ણન) વિ. (૨) ચરણકરણનુયોગ- સાધુઓના આચારધર્મને લગતા કાલિક સૂત્ર, મહાકલ્પ, છેદસૂત્રો. (૩) ગણિતાનુ-ભૂગેળ, ખગોળ, ગણિતશાસ્ત્ર ને લગતા સૂર્ય પ્રજ્ઞપ્તિ, ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિવિ. (૪) ધર્મકથાનુયોગ-ધર્મકથાકહીને તત્ત્વના સ્વરૂપને જેમાં સમજાવવામાં આવ્યું છે તેવા શ્રી–ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર વિ.
