________________
૩૪૬ ]
[ આગમસાર (૩૬) જીવાજીવવિભરી: અણગારનો માર્ગ ૩૫ માં કહીને સાચું સાધુપણું તે જીવાજીવના ભેદના જાણપણાથી જ આવે તેથી આમાં જવા-જવના ભેદ વિસ્તારથી બતાવ્યા છે. જીવાજીવના ભેદવિજ્ઞાનને જાણ જીવાદ તોની પરમ શ્રદ્ધા તે જ “સમ્યગદર્શન” છે, અને સમ્યગ્ગદર્શન જ મોક્ષનું દ્વાર છે.
ટુંકમાં “અજીવના બે ભેદ રૂપી અને અરૂપી છે. રૂપી પુગલ (અજીવ)ના, સ્કંધ, દેશ, પ્રદેશ ને પરમાણુ એમ. ૪ ભેદ છે, અને અરૂપીના ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય અને આકાશ એ ત્રણેના સ્કંધ, દેશ અને પ્રદેશ મળી કુલ ૯ ભેદ અને કાળ (અદધા સમય)ને એક ભેદ ભેળવતા કુલ ૧૦ ભેદ છે. તે બધા મળી અજીવના કુલ ૧૪ ભેદનું વર્ણન છે.
જીવન સંસારી અને સિદ્ધ એમ બે ભેદ કહ્યા છે. સંસારી જીવના બે ભેદ (૧) ત્રસ ને (૨) સ્થાવર છે,
સ્થાવરનાં (૧) પૃથ્વીકાય (૨) અપકાય ને (૩) વનસ્પતિકાય અને ત્રસના (૧) અગ્નિકાય, (૨) વાયુકાય ને (૩) ત્રસકાય એમ ત્રણ, ત્રણ ભેદ કહ્યા છે. તે બધાના અવાંતર ભેદ બતાવ્યા છે. પંચેન્દ્રિય જીના ૪ ભેદ (૧) નારકી (૨) તિર્યય પશુ-પક્ષી વિ. (૩) મનુષ્ય અને (૪) દેવ કહ્યા છે. અને તે દરેકના અવાંતર ભેદ બતાવ્યા છે. તે બધા ભેદો જણ જે સાધક બધા જીવની યથાર્થ દયા પાળે છે તે સમાધિમરણ પામે છે તેમ અંતભાગમાં કહ્યું છે.
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં મુખ્યત્વે વિનયમૂલા સાધુધર્મનું નિરૂપણ કરીને સંસારની અસારતા, ઘણુ મોક્ષગામી ભવ્યાતમાઓના ચરિત્ર દૃષ્ટાંતરૂપે આપીને બતાવેલ
