________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ]
[ ૩૪૩ (૩૧) ચરણવિધિ –તપ તે ચારિત્રવંત હોય તે કરે તેથી હવે ચારિત્રવંત સંયમી માટે વિધિનિષેધરૂપ ચરણવિધિના ૩૧ બેલ બતાવ્યા છે. તેમાંના કેટલાંક આદરવા ચગ્ય છે અને કેટલાય ડિવા યોગ્ય છે. ટૂંકમાં અસંયમમાં નિવૃત્તિ અને સંયમમાં પ્રવૃત્તિ કરવાનું ફરમાવ્યું છે, જેથી રાગ-દ્વેષ જે કર્મબંધ અને સંસારચક્રનું મૂખ્ય કારણ છે. તે દૂર થાય અને સાધક ભવસાગર તરી જાય. સ્ત્રી આદિની ૪ વિકથા, કોધાદિ ૪ કષાય, આહારાદિ ૪ સંજ્ઞા ને આત અને રૌદ્રધ્યાન, ૩ દંડ, ૩ ગારવ અને ૩ શલ્ય જે જે તે સંસારમાં ન ભમે, અને જે છકાય જીવોની રક્ષા કરવારૂપ દયામય અહિંસાધર્મનું વિશુદ્ધ પાલન કરે તે પણ સંસારમાં ન ભમે, આ પ્રમાણે ૩૧ સ્થાનેનું નિરૂપણ છે.
(૩૨) પમાયઠ્ઠાણું–પ્રમાદના સ્થાને –અપ્રમાદિ જ ચરણવિધિનું યથાર્થ પાલન કરે. તેથી હવે પ્રમાદના સ્થાને જે સાધનામાં બાધારૂપ છે તેનું સ્વરૂપ બતાવી તે તજી દેવાનું આમાં ફરમાવ્યું છે. કર્મબંધના મૂખ્ય કારણ રાગ અને દ્વેષ છે, જે મેહથી પેદા થાય છે. આ મેહનીય કર્મ જ જન્મમરણરૂપી સંસારચકનું મૂળ છે, કારણ કે આ મોહજ પોતાને અર્થાત્ મેહનીયમને અને બીજા સાતે કર્મોને બંધાવનારું છે. માટે મેહને દૂર કરવાનું ખાસ કહ્યું છે. પાંચે ઈદ્રિયો ના વિષયનું વિસ્તૃત વર્ણન કરી તેને જીતી જીતેન્દ્રિય બનવાનું ફરમાવ્યું છે, જેથી ભવરોગ મટે.
ધર્માધિના સિવાયની બધી પ્રવૃતિને સર્વજ્ઞ તીર્થકરે પ્રમાદ કહેલ છે.
(૩૩) કમ્મપયડી-કમપ્રકૃતિ –પ્રમાદિહોય તેજ
