________________
પહેલું ઉપાંગ-ઉવવાઈઝ ] [ ૨૩૯ સચેત તે શિષ્યાદિન, (૨) અચેત” તે વસ્ત્રાપાત્રાદિનો, અને (૩) “મિશ્ર” તે વસ્ત્રાદિયુક્ત શિષ્યાદિને, (૨) ક્ષેત્રથી તે ગામ, નગર, સ્મશાન, ઉદ્યાન, જંગલ, ખંડેર, વૃક્ષ આદિ. જે સ્થળે સૂર્યાસ્ત થતો ત્યાં સૂર્યોદય સુધી પ્રભુ દયાનાવસ્થામાં રહેતા, (૩) કાળ તે સમય, આવલિકારૂપ, (રાત-દિવસરૂપ) અલ્પ કે દીર્ઘકાળ, કે ઠંડી–ગરમીરૂપ ઋતુ-સખત ઠંડીમાં ખુલ્લા મેદાનમાં બંને હાથ પહોળા રાખી ધ્યાન ધરતા અને પ્રખર તાપમાં સૂર્યની આતાપના લેતા અને (૪) ભાવથી તે ક્રોધાદિ ચારે કષાયો અને હાસ્ય રતિ, અરતિ આદિ નાકષાયો સર્વથા તજીને પ્રભુ વિચરતા. આ પ્રમાણે ચાર પ્રકારનો પ્રતિબંધ પ્રભુ મહાવીરસ્વામીને હતે નહિ અને સંપૂર્ણ અપ્રતિબંધ પણે અર્થાત્ અનાસક્તભાવે વિચરતા.
દરેક તીર્થકર ભગવંત આ ચારે પ્રતિબંધરહિતપણે અનાદિકાળથી વિચરતા હોય છે. તેથી તેમને “અપ્રતિબદ્ધ વિહારી અર્થાત્ પવનની જેમ કયાંય પણ બંધાયા વગર વિચરનાર કહ્યા છે.
વળી પ્રભુને કઈ ચંદનને લેપ કરે, કે વાંસલાથી શિરીરને છેદે, તે બંને પર પ્રભુ સરખે સમભાવ રાખતા, કંચન અને કાંકરાને, સુખ ને દુઃખને સમાન માની ભવસાગરને તરી જવામાં ઉદ્યમી પ્રભુ અપ્રમાદપણે વિચરતા.
પછી પટ્ટ ગણધર ગૌતમસ્વામીને શારિરીક તેમ જ આધ્યાત્મિક પરિચય આપ્યું છે. અંબડ પરિવ્રાજક અને તેના ૭૦૦ શિષ્યને કોઈની આજ્ઞા વગર કશું ન લેવાની પ્રતિજ્ઞા હતી, તેથી ભરપૂર વહેતી નદીના કાંઠે હેવા છતાં
