________________
વિવાગસૂર્ય –વિપાકસૂત્ર-૧૧ ]
[ ૨૩૧
સચમના રાજપથ ઉપર સદ્ પ્રકારે ચાલવામાં સરળતા થાય છે.
શ્રી સુધર્માસ્વામી સમાપ્તિ કરતાં કહે છે –“ આ પ્રશ્નવ્યાકરણ્ અતિ ઉત્તમ આગમ હેાવાથી ખૂબ જ શ્રદ્ધા, ઉપયેગ અને ભાવપૂર્વક તપશ્ચર્યા સહિત તેની આરાધના (વાંચણી) કરવી, જેથી કલ્યાણમાળા પ્રાપ્ત થાય છે, (૧૧) વિવાગસૂય-વિપાકસૂત્ર-૧૧. અંગસૂત્ર
એ શ્રુતસ્ક’ધ, ૨૦ અધ્યયન, ૨૦ ઉદ્દેશા, ૨૦ સમુદ્દેશા, ૧૨૧૬ ગાથા પ્રમાણુ હાલ છે. પહેલા ૧૧૦ અધ્યયન, ૧,૨૪,૦૦૦૦૦ પદે હતા.
સંબંધઃ- દશમાં પ્રશ્નવ્યાકરણ સૂત્રમાં આસ્રવ અને સંવસ્તુનું સ્વરૂપ બતાવ્યું. આશ્રવનું ફળ દુઃખ, અને સંવરનું ફળ સુખ હાય છે, તેથી દુઃખ અને સુખના કારણ કહી તેની દૃષ્ટાંત કથાઓ કહી છે.
સમવાયાંગમાં વિપાકના ભાવ તાવતાં કહે છેઃ“શુભાશુભ કર્માંના પરિણામનું પ્રતિપાદન કરે તે વિપાકસૂત્ર, આમાં શુભાશુભ કર્મના ફળ વિપાક કહ્યા છે. તેનાં સક્ષેપથી એ ભેદ કહ્યા છે (૧) દુ:ખ વિપાક અને (૨) સુખ વિપાક. તેમાં પ્રથમ શ્રુતસ્કંધમાં દશ અધ્યયનમાં દુઃખ વિપાકના ભાવ કહ્યા છે. તેમાં દુઃખી જીવાના નગર યાવત ધર્મ કથાનું ઉપાસકદશાંગ જેમ વર્ણન છે. ભગવંત ગૌતમસ્વામીનું ભીક્ષાર્થે નગરપ્રવેશનું, સંસાર પ્રબંધનુ વિસ્તૃત કથન, દુઃખની શ્રેણી વગેરેના ભાવનું કથન છે. હિંસાદિ પાંચે અત્રત સેવવાથી તથા મહાતીવ્ર ક્રોધાદિ કષાય, પ્રમાદ,
