________________
૨૨૪ ]
[ આગમસાર
નાશ પામે છે, એટલે મનગમતા આહારાદિ, વસ્ત્ર-પાત્રાદિ, યશ, કીતિ વગેરે મેળવવા આતુર બનેલા સાધકને જૂઠું. ખેલ્યા વગર કેમ ચાલશે ? તેવી રીતે પેાતાના પક્ષના સાધુ-સાધ્વીઓ, ભક્તો કે ભક્તાણીએ પ્રત્યે રાગી બનેલા સાધક જૂહુ બાલશે. આ બધી વાર્તાના ખ્યાલ રાખીને જ ભાવદયાળુ તીથંકર ભગવંતાએ સત્યવાદી બનવા સાધ માટે લાભના ત્યાગ અવશ્ય કહ્યો છે, જેથી સંયમ જીવનમાં નિસ્પૃહતા આવશે અને સંયમના સ્થાને શુદ્ધ બનશે.
(૪) ભયત્યાગરૂપ અભયભાવના” :–ભયભીત માનવીને જૂઠુ ખેલતાં વાર લાગતી નથી. માટે સાધકે હંમેશાં ભયરહિત થઈ વિચરવુ'; અને ભય પેદા થાય તેવા અકાર્યો જેવા કે અબ્રહ્મનું સેવન, પરિગ્રહના પથારા, જીભના સ્વાદ આદિ કરવા નહિ; પણ સદા એમ ચિંતવવુ' કે રત્નત્રય-જ્ઞાન, દર્શીન ને ચારિત્રરૂપ-ત્રણ અમૂલ્ય રત્ના મારી પાસે છે, નિરંતર રક્ષણરૂપ શ્રીનમસ્કાર મહામંત્ર મારી રક્ષા કરી રહ્યો છે, પછી મારે ડર શી વાતનેા ? આમ શ્રદ્ધાપૂર્વક ચિંતન-મનન કરવાથી નિયતાના સંસ્કાર દૃઢ થશે, મનેાખળ દૃઢ થશે, ફળસ્વરૂપે ભયની આશંકા કે દુષ્ટ માનવી કે હિંસક પશુના આવેલા ઉપસર્ગ પણ દૂર થશે;. માટે સાચા સાધક “અભયભાવના” દ્વારા પેાતાના આત્માને ભાવિત કરી નિર્ભયપણે વિચરે.
(૫) હાસ્યનિગ્રહ :-હાસ્ય એ સત્યના શત્રુ છે, તેથી કહેવત બની છે ને “હસવામાંથી હાણુ થાય.” હાસ્ય એ પહેલું “નાકષાય” છે. કષાયાને પેદા કરે કે ભડકાવે તેને નાકષાય” કહ્યા છે, જે વીતરાગતાના ખાધક છે, માટે સંયમી સાધક તેને દૂરથી તજે; અને સદા ગંભીર અને સંસ્કારી
