________________
૧૬૪ ]
[ આગમસાર હવાથી જીવના પરિભેગમાં આવતા નથી, જ્યારે ૧૮ પાપસ્થાનકેનું જ્યારે જીવ સેવન કરે છે, ત્યારે તે જીવને ચારિત્ર મેહનીય કર્મને ઉદય વતે છે તેથી તેના પરિભોગમાં આવે છે. તથા પાંચે સ્થાવર છે કે તેમના કલેવર પરિગમાં, આવે છે. પછી ચારે કષાયેની નિર્જરાનું ચાર યુગ્મ (સંખ્યા) કૃતયુગ્મ, જ, દ્વાપર યુગ્મ અને કપાસનું કથન ૨૪ દંડકની અપેક્ષાએ કર્યું છે. પાંચમાંમાં અમાયી સમ્યગૂદષ્ટિ, તથા માથી મિથ્યાદિષ્ટી દેવો તથા નારકે હોય છે. પહેલા શેભનીય ને પુણ્ય બાંધનારા હોય છે ને મિથ્યાદિષ્ટી, દેવો અશોભનીય ને પાપકર્મ બાંધે છે. પહેલા પ્રકારના. નારક અલ્પકમી ને અલ્પવેદનાવાળા ને બીજા મહામીને મહાવેદનાવાળા હોય છે. છઠ્ઠામાં ગોળ વિ. પદાર્થો અને ભ્રમર વિ. જીવનમાં નિશ્ચયનયથી ૫ વર્ણ, ૨ ગંધ, ૫ રસ, ને ૮ સ્પર્શ હેય, છતાં વ્યવહારનયથી ગોળ મીઠે ને ભમર કાળે કહેવાય, ને પરમાણુમાં ૧ વર્ણ, ૧ ગંધ, ૧ રસને ૪ સ્પર્શ હોય તેમ કહ્યું, સાતમા માં કેવળી સત્ય જ બોલે, ૩ પ્રકારની ઉપાધિ (૧) કર્મોપધિ, (૨) શરીર પધિ, અને (૩) બાઘોધિ છે. નારકે ને એકેદ્રિયને બાહ્ય ઉપધિ હોતી નથી. બાકી બધા જીવોને ત્રણે હોય, પ્રણિધાન (એકાગ્રતા)બે પ્રકારનું સુપ્રણિધાનને દુપ્રણિધાન છે.મન-વચન-કાયાને યોગ રૂપે ૩ પ્રકારના પ્રણિધાન છે. સુપ્રણિધાન માત્ર મનુષ્યને હોય, બીજા છ અવિરતિ હોવાથી ન હોય, દુપ્રણિધાન બધા ને હોય. મંડુક શ્રાવકે પવન વિ. દષ્ટાંત આપીને કહ્યું કે હવા ન દેખાતી હોવા છતાં પાંદડા હાલવાથી તેના અસ્તિત્વને આપણે માનીએ છીએ. તેમ ધર્માસ્તિકાયાદિ આપણે ન જોઈ શકતા હોવા છતાં, તેના લક્ષણથી સર્વજ્ઞા
