________________
વિવાહ પ્રજ્ઞપ્તિ ]
[ ૧૪૫ . (૪) અલ્પવેદના ને અલ્પનિર્જરા તે અનુત્તર વિમાનના દે.
મહાવેદનાવંત હોય કે અ૮૫ વેદનાવંત, પણ કર્મની નિર્જરા તો ભાવની પ્રશસ્તતા કે અપ્રશસ્તતા પ્રમાણે જ થાય છે. ભાવની પ્રશસ્તતા તપસ્વી કે ધ્યાનસ્થ મુનિવરને ગજસુકુમાર કે પ્રસન્નચંદ્ર રાજર્ષિ કે સતી મૃગાવતીની જેમ મહાનિર્જરા થઈ ચારે ઘાતકર્મ નાશ પમાડી કેવળી પ્રભુ બનાવી દે છે, જ્યારે નારકોને મહાવેદના ભગવતાં થકાય કે ધાદ અશુભ ભાવ હોય છે તેથી અલ્પનિર્જરા થાય.
પછી કરણ વેદના અને કર્મની નિર્જરાનું કથન છે. તાપી ગયેલી તવી ઉપર પાણીનું ટીપું જેમ પળવારમાં નાશ પામે છે, તેમ જ્ઞાની, યાની કે તપસ્વી સંયમી સાધુના કર્મો સંયમની નિરતિચારને શુદ્ધ ભાવે કરેલી સાધના વડે, તથા અનાસક્ત ભાવે કરેલા તારૂપી અગ્નિથી બળીને ભસ્મીભૂત થઈ જાય છે. કરણ ૪ છે - મનકરણ, વચનકરણ, કાયકરણ, કર્મકરણ.
બીજા ઉદ્દેશામાં આહારને અધિકાર છે. તે માટે પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર જેવાનું કહ્યું છે. ત્રીજામાં કર્મ નિર્જરા માટે કમરાગ ન એજનરાગ વસ્ત્રોના દષ્ટાંતનું તથા કર્મના ૧૬ દ્વારનું કથન છે. તથા જીવની ચભંગી નીચે પ્રમાણે છે –
જીવની ભંગી (૧) સાદિ–સાન્ત તે સમ્યક્ત્વથી પડિવાઈ આશ્રી, સમક્તિથી પતિત થયે તે “આદિ,” અને ફરી સમક્તિ પામી ભવને અંત કરશે તે “સાન્ત,” બીજી રીતે ચારે ગતિને જીવ આશ્રી–જીવ જન્મે તે તેની
૧૦.
