________________
શ્રી ઠાણુગ સૂત્ર ]
[ ૧૨૧ મનુષ્યગતિ–૩ આરાધના (૧) જ્ઞાન, (૨) દર્શન અને (૩) ' ચારિત્ર આરાધના. ૩ પ્રકારે શ્રાવકને મહાનિર્જરા થાય (૧) કયારે હું અ૫ કે સર્વ પ્રકારનો પરિગ્રહ છેડીશ? (૨) જ્યારે હું દીક્ષા લઈ સાધુ બનીશ? અને (૩) જ્યારે હું કાળને અવસર આવ્યો જાણે સંલેખના સંથારાથી મારા આત્માને ભાવિત કરી, અંત સમયે સંથારો કરીશ—એ પ્રકારે ૩ મનોરથ ચિતવવાથી શ્રાવકને મહાનિર્જરા થાય, સાધુને ૩ મનોરથ ચીતવવાથી મહાનિર્જરા થાય (૧) કયારે હું અલ્પ કે બહુશ્રુત જ્ઞાન ભણીશ? (૨) કયારે હું એકલચારીની ડિમા ગ્રહણ કરીને વિચરીશ? અને (૩) કયારે હું સંલેખના સંથારા વડે મારા આત્માને ભૂષિત કરીને, આહારપાણ પચ્ચખીને, મૃત્યુ પર્યત પાપગમન સંથારે કરીશ? ઈત્યાદિ ત્રીજા સ્થાનમાં ૧૬૩ થી ૨૯૩ સુધીના સૂત્રો કહ્યા છે.
(૪) ચોથા સ્થાનમાં અનેક બોધદાયી ચિભંગીઓ કહી છે. સાધુ-શ્રાવક આદિનું ઉપમાઓ દ્વારા હુબહુ સ્વાભાવિક ચિત્રણ કર્યું છે, તે જેમકે – ચાર પ્રકારની અંતકિયા અર્થાત્ ભવને અત કરી મેક્ષ પામે
(૧) અપ વેદના–દીર્ઘપર્યાય–ભરત મહારાજા (૨) અ૫ વેદના–અલ્પપર્યાય-મરૂદેવી માતા (૩) મહા વેદના-દીર્ઘપર્યાય-સનતકુમાર ચકવતી
(૪) મહા વેદના–અલ્પપર્યાય-ગજસુકુમાર મુનિવર ચાર પ્રકારના આચાર્ય ભગવંત કે શ્રાવક હોય:(૧) ખજુર જેવા–ઉપરથી મૃદુ, અંદરથી (ઠળીયે) કઠણુ, (૨) બદામ જેવા–ઉપરથી (કેચલ) કઠણ, અંદર (બીજ)
કમળ,
