________________
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ]
[ ૮૫ મોક્ષ પ્રાપ્તિ બ્રહ્મચર્યવ્રતનું વિશુદ્ધ પાલન જ કરાવી શકે તે તેને મહિમા જાણું પ્રથમ શ્રુતસ્કંધના આ નવે અધ્યયનોને પરમાર્થથી બ્રહ્મચર્ય—અધ્યયનો કહ્યા છે.
પાંચમા ઉદેશામાં બે વસ્ત્ર અને એક પાત્ર, છઠ્ઠામાં એક વસ્ત્ર અને એક પાત્ર અને સાતમા માં અચેલક અર્થાત્ દિગંબર મુની જે લજા પરિષહ સહન ન કરી શકે તે માત્ર કટી વસ (લગેટી)ને અભિગ્રહ કરનારા મુનીનું કથન છે, જેમણે જે પ્રકારને અભિગ્રહ લીધે હોય, તેમણે પ્રાણ તક પરિષહ આવે તો પણ સમભાવે સહન કરીને પોતાના અભિગ્રહોનું યથાતથ્ય પાલન કરવાનું ફરમાવ્યું છે.
આ પ્રમાણે દઢ આચાર પાલન કરતાં યથાસમયે શરીર અશક્ત થાય, ગોચરી કરવા પણ સમર્થ ન રહે, ત્યારે સંલેખના (સંથારો) કરીને જીર્ણ થયેલા શરીરને સમાધિપૂર્વક અંત લાવે. જે તેમ કરે તે મેક્ષમાગને સાધક છે, અને પુણ્યને સાથે લઈ જવાવાળું તેનું મૃત્યુ થાય છે. પાંચમાંમાં (૧) ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન, (૨) છઠ્ઠામાં ઇંગિત અને (૩) સાતમામાં પાપગમન સંથારો કરવાનું કહ્યું છે.
આઠમા ઉદ્દેશામાં ત્રણે સંથારાને વિધિ કહ્યો છે –
(૧) ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન–ભક્ત એટલે ટંક, અને પ્રત્યાખ્યાન એટલે પચ્ચખાણ અર્થાત્ ભેજન ન કરવાની બાધા; તેથી આ સંથારામાં ચારે પ્રકારના આહારપાણના જાવજજીવ સુધી પચ્ચકખાણ કરવાના હોય છે. પણ હરવા ફરવાની ને અન્યની સેવા લેવાની છૂટ હોય છે. ' (૨) બીજા ઇતિમાં અન્યની સેવા ન લેવાય, પણ
