________________
૬૯
સુધી પણ મુખ્યત્વે જૈન ગુજરાતી ગદ્યકારાએ જ લખ્યું છે.
હવે બાકી રહ્યો ઈ. સ. ૧૭૦૦ પછીના મધ્યકાલીન ગુજસાહિત્યના દોઢેક સૌકાને સમય. પ્રેમાનંદ અને તેના કેટલાક સમ કાલાને આયુમયા દાને છેડા અઢારમાં શતકમાં આવે છે તથા તેમની કેટલીક કૃતિએ પણ અઢારમા શતકમાં રચાઈ છે. મધ્યકાલીન યુગની પૂર્ણાહુતિ દયારામના અવસાન સુધીના એગણીમા શતકના પૂર્વાર્ધના અંત સમયે થાય છે, એ વચગાળાના દોઢેક રસૈકાના સમયના આરંભમાં શામળ અને અતમાં દયારામ એ એ ગુજરાતી સાહિત્યના અગ્રણી કવિએ છે. એ સમયમાં શ્રેષ્ડ ગુજરાતી વાર્તાકવિ શામળ (ઈ. સ.૧૭૦૦થી ૧૭૭૦) અને ત્યારપછી ભરૂચ જીલ્લાના મુસલમાન કવિ રાજે, ખેડાનેા ભાવસાર રતા, તેારણાને રણછોડ, ડાકાર નિવાસી દ્વારકા, સુરતના શિવાનંદસ્વામી રામકૃષ્ણ, ચાભણ, રઘુનાથ, શાંતિદાસ, લીબડીના માટે ઢાઢી, પ્રીતમ, ધીરા નિરાંત, ભાળે, બાપુ ગાયકવાડ મેવાડા કૃષ્ણરામ, રણછેોડજી દીવાન, નરભેરામ, રવાશંકર, હરદાસ, મોતીરામ, હરિભટ્ટ, સ્વામી સચ્ચિ દાનંદ (મનેાહર), વડાદરા જીલ્લાના માસર ગામતા વિણક કવિ ગિરધર આદિ ગુજરાતી પદ-કવિએ તથા મુક્તાનં, બ્રહ્માનંદ નિષ્કુળાનંદ, પ્રેમાન દસખી, મંજુકેશાન ંદ, સ્વામી દેવાનંદ, કવિ દલપતરામના કાવ્યગુરુ), યાગાનંદ ભીમાનંદ, તેજાભક્ત, જેરામ, બ્રહ્મચારી આદિ સ્વામીનારાયણી ભક્તકવિએ તેમ જ ભાણુદાસ ખીમદાસ, રવિદાસ, મોરાર સાહેબ, ત્રિકમસાહેબ, હાથી, સુમરેા,(મુસલમાન), સંત જીવણદાસ, આદિ ભક્તકવિ થઈ ગયા છે. સેાળમા શતકમાં પદ્મશ્રી (જૈન), મીરાંબાઈ અને હેમશ્રી (જૈન-નયસુંદરની શિષ્યા) એ ત્રણ ગુજરાતી કવિયત્રી પછી સત્તરમા શતકના અંત સુધી બીજી કોઈ ગુજરાતી કવિયત્રી થઈ જાણમાં નથી. સત્તરમા શતક પછીના આ સમયમાં જ્ઞાનમાગી ગૌરીબાઈ (૧૭૫૯–૧૮૦૯), રામભક્ત દીવાળીબાઈ, કૃષ્ણાભાઈ પુરીબાઈ, રાધાબાઈ, વણારસી
