________________ દંપતી-જીવન. ઓછી હોય અને તેથી મારાં માર્ગદર્શનમાં કાંઈ સાર હશે નહિ.” સૌખ્યલતાએ જવાબ આપ્યો. ઠીક, પ્રાણનાથ! આપે જાણવા માંગેલા ખુલાસાને પ્રથમ હુંજ ઉત્તર આપું છું.” એમ કહીને લલિતાએ આગળ ચલાવ્યું. મારી મતિ તે એમ જણાવે છે કે માતા-પિતાના આત્માનાં શ્રેય નિમિત્તે આપે આપણું ધર્મની આજ્ઞાનુસાર ધાર્મિક ક્રિયાઓ અને વૃત્ત-નિયમે કરવા તથા સ્વામીભાઈઓને ભોજન કરાવવું અને વિશેષમાં સંઘ સહિત યાત્રાને માટે જવું. આ પ્રમાણે પુણ્ય-કાર્યોમાં ધનને ઉપગ કરવાથી માતા-પિતાના આત્માનાં શ્રેયની સાથે આપણને પુણ્ય અને કિતિ ઉભય પ્રાપ્ત થશે. પછી તે જેવી આપની ઈચ્છા; કારણકે યોગ્ય સલાહ આપવી, એ અમારું સ્ત્રીઓનું કામ અને તે પ્રમાણે વર્તવું કે નહિ, તે આપનું કામ.” “બહુ સારૂ.” વસ્તુપાળે સ્મિતપૂર્વક કહ્યું અને પછી સોખ-- લસને પૂછયું. “હવે સાખેલતા ! મારા પૂછેલા પ્રશ્નને તું ઉત્તર આપ જોઈએ ?" સૌખ્યલતાએ ક્ષણ વાર વિચાર કરીને ઉત્તર આપતાં કહ્યું. “વ્હાલા ! મારી બહેન લલિતાએ જે માર્ગ દર્શાવ્યા છે, તે યોગ્ય જ છે, કારણ કે સૂચનાનુસાર વર્તવાથી પુણ્યની સાથે કીતિ પણ સંપાદન થઈ શકે તેમ છે. તેમ છતાં આપ જ્યારે મારી પાસેથી પણ ઉત્તર મેળવવાની ઈચ્છા ધરાવે છે, ત્યારે આપની આજ્ઞાને માન આપવું એ મારી ફરજ છે અને એ ફરજને ધ્યાનમાં લઈ હું મારી મત્યાનુસાર જે કાંઈ કહું, તે સાંભળવાની કૃપા કરશો. પ્રિય પ્રાણપતિ ! આપ એક રાજ્યકાર્ય કુશળ પિતાના પુત્ર છે એટલે હાલની રાજકીય સ્થિતિ કેવા પ્રકારની છે, તે આપ સ્વાભાવતઃ જાણતા હોવા જોઈએ અને તેથી તે તરફ આપનું લક્ષ્ય ખેંચવું, એ મારા માટે યોગ્ય તે નથી; પરંતુ જ્યારે આપે આપને ક્યા અને કેવાં સત્કાર્યમાં જોડાવું, એ. પ્રશ્ન કરીને તેનો ઉત્તર મારો પાસેથી મેળવવાની ઈચ્છા દર્શાવી છે, ત્યારે મારે આપને વસ્તુસ્થિતિ દર્શાવી આપવી જોઈએ. એ તે આપ સારી રીત્યા જાણો છેજ કે હાલની રાજકીય સ્થિતિ ચિંતાજનક છે. મહારાજ ભીમદેવ રાજ્યકાર્યમાં બહુ લક્ષ આપતાં નથી, તેમના માંડલિકે, સામત અને સરદાર વિશ્વાસઘાતક બનીને સ્વતંત્ર બની બેઠા છે અને