Page Text
________________
६२८] सिद्धान्तकौमुदी। [लिङ्गानुशासननृत्यारम्भे गदे खियाम् । द्वयोः कपोलावयव इति मेदिनी । करेणुरिभ्यां स्त्री नेमे इत्यमरः । एवंजातीयकविशेषवचनानाकान्तस्तु प्रकृतसूत्रस्य विषयः । उक् च । बिशेषविधिापी विशेषैर्यधबाधित इति । एवमन्यत्रापि । ५२ धेनुरज्जुकुहूसरयुतनुरेणुप्रियङ्गवः स्त्रियाम् । ५३समासे रज्जुः पुंसि च । कर्कटरज्वा। कर्कटरज्जुना । श्मश्रुजानुवसुस्वाद्वश्रुजतुत्रपुतालूनि नपुंसके। ५५ वसु चार्थवाचि । अर्थवाचीति किम्-वसुर्मयूखानिधनाधिपेषु । ५६ मद्गुमधुसीधुशीधुसानुकमण्डलूनि नपुंसके च । चारपुंसि । अयं मद्गुः । इदं मद्गु।। ५७ रुत्वन्तः । मेरुः । सेतुः । ५८ दारुकशेरुजतुवस्तुमस्तूनि नपुंसके । रुस्वन्त इति पुंस्त्वस्यापवादः । इदं दारु । ५६ सक्तुर्नसके च। चारपुंसि। सक्तः। सक्तु । ६० प्राग्ररश्मेरका. रान्तः । रश्मिदिवसाभिधानमिति वक्ष्यति। प्रागेतस्मादकारान्त इत्यधिक्रियते । ६१ कोपधः । कोपधोऽकारान्तः पुंसि स्यात् । स्तबकः । करकः । ६२ चिबु. कशालूकप्रातिपदिकांशुकोल्मुकानि नपुंसके । पूर्वसूत्रापवादः । ६३ कण्टकानीकसरकमोदकचषकमस्तकपुस्तकतडाकनिष्कशुष्कवर्चस्कपिनाकभाण्डकपिण्डककटकशण्डकपिटकतालकफलकपुलाकानि नपुंसके च । चारपुंसि । अयं कण्टकः । इदं कण्टकमित्यादि। ६४ टोपधः । टोपधोऽकारान्तः पुंसि स्यात् । घटः । पटः। ६५ किरीटमुकुटललाटवटवीटशृङ्गाटकराटलोष्टानि नपुंसके । किरीटमित्यादि । ६६ कुटकूटकपटकवाटकर्पटनटनिकटकीटकटानि नपुंसके च। चात्पुंसि । कुटः कुटमित्यादि । ६७ णोपधः। णोपधोऽकारान्तः पुंसि स्यात् । गुणः। गणः । पाषाणः । ६८ ऋणलवणपर्णतोरणरणोष्णानि नपुंसके । पूर्वस्त्रापवादः । ६६ कार्षापणस्वर्णसुवर्णवणचरणवृषणविषाणचूर्णतृणानि नपुंसके च । चारपुंसि । ७० थोपधः । रथः। ७१ काष्ठपृष्ठसिक्थोक्थानि नपुंसके । इ काष्ठमित्यादि । ७२ काष्ठा दिगा स्त्रियाम् । इमाः काष्ठाः । ७३
स्यापवाद इत्यर्थः। लिङ्गशेषविधिरिति । लिङ्गस्य शेषोऽवशेषस्तस्य विधिः व्यापी काण्डत्रयस्य विधिव्यापी काण्डत्रयस्य व्यापको यदि विशेषशास्त्रेण बाधितो न स्यादित्यर्थः । नपुंसके चेति । चात्पुंसि । वसु चार्थवाचि । अर्थवाची वसुशब्दो नपुंसके च द्रष्टव्यः । रुत्वन्तः । उकारो नकारेत्संज्ञकः । मेरुः । सेतुरित्यत्र सितनिगमिमसिसच्यविधाकुशिभ्यस्तुन् इति तुन् । सूर्यवाचकः प्रथमः। दारु. कशेरु। जवादित्वाद्रुप्रत्ययान्ता एते। कंसं चाप्राणिनि । कंसमिति शब्दस्य
| SR No. | 006151 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 716 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |